Widget przeznaczony do wyświetlania podstawowych informacji o artykule. Aby edytować te informacje przejdź do podstawowej edycji.

Adaptacja do przedszkola – jak przebiega i jak przygotować dziecko?

Nowy etap życiowy dziecka, jakim jest pójście do przedszkola, jest stresem nie tylko dla niego, ale także dla rodziców. Wybór odpowiedniej placówki, przygotowanie dziecka do nowej roli i wreszcie adaptacja to stresujące wydarzenia w życiu rodziny. Czego można się spodziewać w przebiegu adaptacji dziecka do przedszkola? Co wpływa na ten proces i jak możemy go usprawnić? Jak przygotować dziecko do pójścia do przedszkola? Jak wspomagać je w pierwszych dniach i tygodniach w nowym środowisku?

AKTUALIZACJA: 20 października, 2024
Adaptacja do przedszkola – jak przebiega i jak przygotować dziecko?
Magdalena Medyńska
WERYFIKACJA MERYTORYCZNA

Magdalena Medyńska

Spis treści

Wszystkie elementy spisu treści zostaną pobrane i wyświetlone automatycznie na podstawie uzupełnionych danych w widgetach "Rozdział"

Ta sekcja widoczna jest tylko podczas edycji!

Czym jest adaptacja do przedszkola?

Wartość odnośnika: Czym-jest-adaptacja-do-przedszkola--

Czym jest adaptacja do przedszkola?

Adaptacja do przedszkola jest procesem przyzwyczajania się dziecka do nowego środowiska, nowego rytmu dnia, rozstania z rodzicami i nowych wyzwań, jakie stawia przed nim edukacja przedszkolna. Dziecko nagle znajduje się w nowym miejscu, poznaje nowych opiekunów oraz rówieśników i doświadcza zdarzeń, które wcześniej nie miały miejsca. Jest to mocno obciążające dla rozwijającego się układu nerwowego dziecka i wymaga od niego odpowiednich strategii radzenia sobie z trudnościami oraz dostosowywania się do otoczenia i nowych oczekiwań.

 

Proces ten wiąże się także z silnym stresem – psychiczne przeżycia dziecka w trakcie adaptacji przedszkolnej można porównać nawet do szoku spowodowanego urazem fizycznym spowodowanym wypadkiem samochodowym! (Lubowiecka, 2000).

 

Jak długo trwa adaptacja dziecka w przedszkolu? Może ona zająć od kilku dni do kilku miesięcy, a nawet pół roku. Często zachowania przejawiane w trakcie adaptacji są przez dziecko utrwalane w dalszym etapie edukacji, mają więc wpływ nie tylko na jego dalsze funkcjonowanie w przedszkolu, ale także na kształtowanie się mechanizmów adaptacji wykorzystywanych w kolejnych latach życia.

 

Dziecko niemające problemów z adaptacją do przedszkola zapewne nie będzie przejawiało ich również w przypadku rozpoczęcia nauki szkolnej. Jeśli trudności adaptacyjne natomiast występują – należy podjąć odpowiednie kroki mające na celu wsparcie dziecka tak, by ułatwić mu nie tylko adaptację do przedszkola, ale także prawidłowe uformowanie wzorców adaptacji stosowanych w dalszym życiu (Gierszewska, 2018). 


Ta sekcja widoczna jest tylko podczas edycji!

Jakie czynniki wpływają na adaptację do przedszkola?

Wartość odnośnika: Jakie-czynniki-wp-ywaj-na-adaptacj-do-przedszkola--1

Jakie czynniki wpływają na adaptację do przedszkola?

Co może mieć wpływ na adaptację dziecka w przedszkolu? Są to czynniki zarówno wewnętrzne, jak i zewnętrzne. Do czynników wewnętrznych zaliczamy:

  • wiek dziecka, 
  • płeć dziecka, 
  • jego temperament, 
  • poziom rozwoju układu nerwowego, 
  • ogólny poziom rozwoju,
  • stan zdrowia,
  • wcześniejsze doświadczenia dziecka,
  • styl przywiązania do rodzica, jakie przejawia dziecko (bezpiecznie lub pozabezpieczne),
  • występujące u dziecka lęki dziecięce (w tym lęk separacyjny),
  • osiągnięcie lub nie dojrzałości przedszkolnej (umiejętności i kompetencji społecznych, emocjonalnych oraz poznawczych koniecznych do rozpoczęcia edukacji w przedszkolu).

 

Czynniki zewnętrzne obejmują natomiast: 

  • środowisko rodzinne, 
  • relacje w rodzinie i jej liczebność, 
  • warunki bytowe, 
  • postawy rodzicielskie i sposób wychowania,
  • sposób przygotowania dziecka do przedszkola, 
  • jakość wsparcia zapewnianego dziecku oraz uczestnictwo rodzica w procesie adaptacji,
  • organizacja procesu adaptacyjnego w placówce przedszkolnej,
  • podejście kadry przedszkolnej do problemu adaptacji,
  • komunikacja między rodzicem a placówką i nauczycielami.

 

Adaptacja może przebiegać wolniej i trudniej u dzieci, które:

  • są chłopcami,
  • są młodsze,
  • mają niski poziom ogólnego rozwoju (poznawczego, społecznego, emocjonalnego, psychofizycznego),
  • pochodzą z rodzin wielodzietnych,
  • pochodzą z rodzin o niższym statusie społecznym,
  • są wychowywane w sposób liberalny lub mają nadopiekuńczych rodziców,
  • nie zostawały wcześniej pod opieką innych osób niż najbliżsi opiekunowie,
  • są temperamentalnie lękliwe lub nieśmiałe (Płonka, 2019).

 

Duży wpływ na adaptację przedszkolaków ma także sama placówka, sposób opieki nad dziećmi i organizacji zajęć. Niezmiernie ważna jest tutaj relacja dziecka z nauczycielem, a także ścisły kontakt nauczyciela z rodzicami tak, by zapewnić maksymalne wsparcie dziecka.

 

Kluczowe jest również dostosowanie oczekiwań stawianych wobec przedszkolaka do jego potrzeb i możliwości, co umożliwi przezwyciężenie kryzysu adaptacji i prawidłowy rozwój. Należy tu jednak wspomnieć o tym, że nie należy usuwać z drogi dziecka wszystkich wyzwań i nie wyręczać go we wszystkich nowych obowiązkach – nadmierna opiekuńczość i brak wymagań utrudniają proces adaptacji.

 

Konsultacja pedagogiczna

Porozmawiaj z ekspertką, jeśli niepokoi Cię zachowanie lub rozwój Twojego dziecka. 

Ta sekcja widoczna jest tylko podczas edycji!

Strategie adaptacyjne, jakie przejawiają dzieci

Wartość odnośnika: Strategie-adaptacyjne-jakie-przejawiaj-dzieci-2

Strategie adaptacyjne, jakie przejawiają dzieci

Proces i przebieg przystosowania dziecka do przedszkola mogą się różnić u poszczególnych dzieci. Zachowania, jakie przejawia dziecko w pierwszych miesiącach uczęszczania do placówki, nazywa się często strategią adaptacyjną dziecka.

 

Sytuacja rozpoczęcia edukacji w przedszkolu jest dla trzylatka ciężkim przeżyciem, często nazywanym nawet kryzysem rozwojowym. Oznacza to, że przed dzieckiem stawiane są nowe wyzwania i wymagania, które nierzadko mogą powodować bezradność czy konieczność zastosowania nowych strategii poznawczych i behawioralnych. Może to skutkować nasilonym stresem i występowaniem negatywnych emocji, jednak również wysoką satysfakcją, gdy dziecko spełnia stawiane przed nim zadania i wymagania.

 

Większość dzieci po kilku tygodniach lub miesiącach przezwycięża kryzys rozwojowy, nabywając nowych cennych umiejętności – zarówno w zakresie poznawczym, społecznym, jak i emocjonalnym. Ponad 60% dzieci jednak przez krótszy lub dłuższy czas zmaga się z problemami z adaptacją do przedszkola (Brzezińska, 2012).

 

W literaturze opisano różne kryteria przystosowania i nieprzystosowania dziecka do środowiska przedszkolnego, co pozwala zgrupować konkretne zachowania w cztery podstawowe strategie adaptacyjne.

Twórcza adaptacja

Stosowanie tej strategii przejawia się, gdy:

  • dziecko chętnie chodzi do przedszkola – jest uśmiechnięte, łatwo rozstaje się z opiekunem, czasem nie chce wracać do domu;
  • dziecko szybko włącza się w aktywności przedszkolne i proponowane zajęcia, wykonuje stawiane przed nim zadania, odpowiada na zadawane pytania i wyraża własne zdanie;
  • wyraża swoje potrzeby, prosi o pomoc, jest samodzielne w zakresie jedzenia, potrzeb fizjologicznych i ubierania się;
  • bawi się z innymi dziećmi, inicjuje kontakt z rówieśnikami i zaprasza ich do wspólnych zabaw.

Powolne rozgrzewanie się

Tę strategię możemy diagnozować, jeśli:

  • dziecko rzadko płacze przy rozstaniu, płacz raczej nie występuje w innych sytuacjach w przedszkolu;
  • podejmuje aktywności przedszkolne, gdy jest zachęcane przez nauczyciela, wypełnia większość zadań, może czuć jednak dyskomfort przy zmianie aktywności;
  • bawi się z innymi dziećmi, dołączając do zabaw, gdy jest przez nie zachęcane;
  • sprawia wrażenie nieśmiałego, jednak ciekawego otoczenia; gdy jest smutne – daje się łatwo pocieszyć.

Lęk i uległość

Przystosowując się w ten sposób:

  • dziecko płacze przy rozstaniu z opiekunem, ciężko się uspokaja nawet po dłuższym czasie;
  • dziecko jest posłuszne, jednak bierne, nie przejawia inicjatywy, jest małomówne, sprawia wrażenie zalęknionego (unika kontaktu wzrokowego, ma spuszczoną głowę);
  • bawi się często w ten sam sposób, woli spędzać czas w samotności, nie chce rozmawiać ani bawić się z rówieśnikami.

Bunt i rozżalenie

O stosowaniu takiej strategii możemy mówić, gdy:

  • dziecko często płacze, obraża się, szybko się denerwuje, złości, krzyczy, rzuca na podłogę;
  • w kontaktach z rówieśnikami zaczepia inne dzieci, krzyczy, prowokuje bójki;
  • przeżywa nawet drobne niepowodzenia, nie podejmując kolejnych prób, unikając rozmowy i innych aktywności;
  • dziecko często odmawia uczestnictwa w zajęciach i wykonywania zadań (mimo posiadanych umiejętności) (Brzezińska i in., 2012).

Jeśli dziecko przejawia zachowania charakterystyczne dla strategii lękowej lub buntowniczej, należy rozważyć sposoby, w jakie możemy pomóc dziecku, by nie utrwalać jego problemów i b Wskazówki dotyczące wsparcia dziecka, które ciężko przechodzi adaptację do przedszkola, przedstawiamy w dalszej części artykułu.

 

Kluczowe jest wsparcie nie tylko rodziców, ale także nauczycieli przedszkolnych oraz wzajemna komunikacja pomiędzy opiekunami. Jeśli nie potrafimy poradzić sobie samodzielnie z problemami dziecka, warto skonsultować się z doświadczonym psychologiem dziecięcym. Może on wskazać na konkretne obszary, w których konieczne są działania, np. problemy z komunikacją, zaburzenia integracji sensorycznej dziecka czy nieradzenie sobie z własnymi emocjami przez rodziców, co wpływa negatywnie także na ich potomka.

 

Czasami problemem jest także niedostosowanie placówki do potrzeb dziecka. Psycholog może przekazać konkretne zalecenia dla rodziców i nauczycieli przedszkolnych, które mogą pomóc dziecku w adaptacji. Czasami konieczne mogą być dodatkowe zajęcia wspomagające, tymczasowe skrócenie pobytu dziecka w przedszkolu czy nawet zmiana placówki na lepiej odpowiadającą potrzebom dziecka.

Ta sekcja widoczna jest tylko podczas edycji!

Trudna adaptacja w przedszkolu – jak sobie z nią radzić?

Wartość odnośnika: Trudna-adaptacja-w-przedszkolu-jak-sobie-z-ni-radzi--3

Trudna adaptacja w przedszkolu – co ją powoduje i jak sobie z nią radzić?

Proces adaptacji do przedszkola z perspektywy dziecka to bardzo trudny czas, kiedy musi sobie ono poradzić z dłuższą nieobecnością dotychczas stale obecnego przy nim opiekuna. Trzylatki nie rozumieją do końca pojęcia czasu i słabo orientują się w jego upływie, przez co ich przeżywanie rozstania może być dodatkowo utrudnione.

 

Dzieci w tym wieku mają także słabo rozwinięty system nerwowy i mechanizmy przetwarzania emocji, co wiąże się z silnymi reakcjami na bodźce, wzmożonym przeżywaniem emocji i ich zmiennością, dużą wrażliwością, problemami z koncentracją, skupieniem się na sobie i własnych potrzebach, a także problemami z dostrzeżeniem innego punktu widzenia niż własny. Wszystkie te cechy mogą wpływać na samopoczucie dziecka i zachowania, które utrudniają adaptację (Płonka, 2019).

 

Trudna adaptacja może być spowodowana także innymi wcześniej wymienionymi czynnikami. Jest to ciężki czas szczególnie dla tych dzieci, które mają trudności w komunikacji. Dziecko, którego mowa jest niedostatecznie rozwinięta, może mieć problemy w przekazywaniu swoich potrzeb i przeżyć zarówno nauczycielom, jak i rówieśnikom (Płonka, 2019) – nawet, jeśli potrafi porozumiewać się z rodzicami.

 

Wpływa to nie tylko na niemożność natychmiastowego zaspokojenia niektórych potrzeb, zarówno fizjologicznych, jak i emocjonalnych, ale także na pewność siebie dziecka i jego poczucie własnej sprawczości, a tym samym – niską satysfakcję z nowej przedszkolnej roli. Podobnie działa na dziecko brak umiejętności w zakresie samoobsługi, który wzmaga jego poczucie bezradności.

 

Jakie są najczęstsze problemy z adaptacją w przedszkolu i reakcje dziecka? W trudnościach z adaptacją często obserwujemy takie zachowania, jak:

  • płacz i narzekanie przed pójściem do przedszkola,
  • nasilony płacz przy pożegnaniu,
  • bunt przed wejściem na salę,
  • trudności w kontaktach z rówieśnikami,
  • problemy z wykonywaniem zadań i aktywności proponowanych przez nauczyciela,
  • apatia,
  • zmiany dotychczasowego zachowania w domu (Płonka, 2019).

Warto pamiętać o tym, że dziecko w przedszkolu może nie sprawiać problemów i wykonywać polecenia nauczyciela, jednak trudności w adaptacji przejawiać się mogą dopiero w domu. Dziecko w placówce może czuć lęk, być “sparaliżowane” emocjonalnie, a negatywne uczucia znajdują ujście dopiero w domu. Rodzice mogą wówczas obserwować krzyk czy agresję, które wcześniej u ich dziecka nie występowały.

 

Jak radzić sobie z trudnościami w adaptacji? Kluczowe jest wsparcie dziecka – zarówno ze strony rodziców, jak i placówki. Bardzo ważny jest kontakt opiekunów z kadrą przedszkolną i aktywna rola obu stron w adaptacji.

 

Rodzice mogą wspomóc proces adaptacji do przedszkola także poprzez rozmowy z dzieckiem, stymulowanie jego samodzielności oraz pracę nad funkcjonalnymi postawami wychowawczymi (Gierszewska, 2018). Warto również zapoznać się z naszymi wskazówkami dla rodziców dotyczącymi przygotowania dziecka do adaptacji przedszkolnej.


Ta sekcja widoczna jest tylko podczas edycji!

Rady dla rodziców

Wartość odnośnika: Rady-dla-rodzic-w-4

Jak wcześniej przygotować się do adaptacji przedszkolnej? Rady dla rodziców

Wielu rodziców zastanawia się, jak wcześniej przygotować się do adaptacji przedszkolnej, jak pomóc dziecku w adaptacji do przedszkola i jak radzić sobie z trudnościami. Poniżej przedstawiamy praktyczne wskazówki dla rodziców dotyczące tego, jak przygotować potomka do edukacji przedszkolnej.

 

W przypadku młodszych dzieci – często nawet 2,5-letnich – warto w pierwszej kolejności zadać sobie pytanie, czy dziecko osiągnęło już dojrzałość przedszkolną? O tym, po czym rozpoznać, że dziecko jest gotowe na pójście do przedszkola, piszemy w osobnym artykule. Zazwyczaj takie dziecko chętnie nawiązuje kontakty z rówieśnikami, nie ma większych problemów, by zostać pod opieką kogoś spoza grona najbliższych opiekunów, a także wykazuje chęć do bycia jak najbardziej samodzielnym.

 

Przyszły przedszkolak niekoniecznie musi zupełnie sam się ubierać czy załatwiać potrzeby fizjologiczne, a także dobrze panować nad swoimi emocjami, jednak potrafi samodzielnie jeść, komunikować swoje potrzeby, nawiązywać relacje z innymi – często oddalając się od rodziców – a także wykazuje pęd do dalszego rozwoju.

 

W przygotowaniu dziecka do adaptacji przedszkolnej kluczowa jest praca nad jego emocjami, rozwiewanie jego wątpliwości, zachęcanie do próbowania nowych rzeczy, do pomagania w codziennych czynnościach i do samodzielności. Rodzic często również stresuje się nadchodzącymi zmianami, dlatego ważne jest też, by dostrzec również własne emocje i znaleźć sposób na to, by sobie z nimi poradzić.

 

Jak rozmawiać z dzieckiem o przedszkolu? Przede wszystkim należy przedstawić mu fakty na temat funkcjonowania w przedszkolu i nowej organizacji dnia. Lęk dziecka może często wynikać z niewiedzy i strachu przed nieznanym. Mogą tu pomóc częste rozmowy i odpowiadanie na wszystkie pytania potomka. Warto wyjaśnić dziecku przede wszystkim to, dlaczego idzie do przedszkola i co będzie dla niego oznaczać zostanie przedszkolakiem, biorąc pod uwagę zarówno nowe obowiązki, jak i zalety przedszkola (nowi koledzy, dużo zabawek, ciekawe zajęcia i nauczycielki).

 

Należy jednak podkreślać, że w przedszkolu nie będzie rodziców, oraz że bycie przedszkolakiem nie jest sytuacją tymczasową, krótkotrwałą. By oswajać dziecko z myślą o przedszkolu, możemy także zaangażować je w proces kupowania wyprawki przedszkolnej, a także zapoznać dziecko z placówką, np. w ramach dni otwartych w wybranym przedszkolu.

 

Pomóc może także podzielenie się z potomkiem własnymi doświadczeniami z okresu przedszkolnego czy podawać za przykład bohaterów bajek lub znajome dzieci, a także inicjowanie zabaw w przedszkole. Ważne jest to, by dziecko samo czuło chęć i wewnętrzną motywację do bycia przedszkolakiem – nie należy obiecywać dziecku nagród czy przywilejów za bezproblemowy pobyt w przedszkolu. W żadnym wypadku nie należy także straszyć dziecka przedszkolem.

 

Przed rozpoczęciem przedszkolnej przygody warto popracować z dzieckiem także nad samodzielnością, szczególnie w zakresie samoobsługi czy pomagania w wykonywaniu codziennych aktywności.

 

Dobrze jest, by dziecko odczuwało naukę wykonywania poszczególnych czynności jako zabawę. Często zajmuje to sporo czasu i może się wiązać z powstającym bałaganem – nie należy się tym zrażać. W nauce samodzielnego ubierania i załatwiania potrzeb fizjologicznych pomóc mogą wygodne, luźne ubrania – z zakupu przedszkolnej garderoby możecie zrobić kolejną wspólną przygodę. Warto również poćwiczyć rozpoznawanie i kontrolowanie emocji, np. na przykładzie postaci z bajek.

 

Niezmiernie ważna w adaptacji do przedszkola jest praca z więzią z dzieckiem. Jeśli dziecko wcześniej nie zostawało bez rodzica, należy przyzwyczajać je do takiego stanu rzeczy, pozostawiając pod opieką mniej bliskiego opiekuna. Kluczowe jest tu pojęcie stylów przywiązania.

Ta sekcja widoczna jest tylko podczas edycji!

Jak wspierać dziecko w adaptacji do przedszkola?

Wartość odnośnika: Jak-wspiera-dziecko-w-adaptacji-do-przedszkola--5

Jak wspierać dziecko w adaptacji do przedszkola?

Gdy w końcu nadejdzie ten dzień i przyjdzie czas na rozstanie – jak pomóc dziecku krok po kroku? Dobrze jest stosować się do poniższych rad:

  • nie śpiesz się – pośpiech i ponaglanie przed dotarciem do przedszkola może spowodować u dziecka dodatkowy stres, podobnie jak zmiana planu poranka – pilnuj więc rutyny;
  • przyprowadź dziecko do przedszkola o takiej godzinie, o jakiej zbiera się większość jego grupy;
  • pożegnanie z dzieckiem powinno być krótkie i stanowcze – nie należy rezygnować z pozostawienia dziecka w placówce, przedłużać wyjścia z przedszkola, mówić, że zaraz wrócimy po dziecko czy wręcz przeciwnie, wymykać się ukradkiem; 
  • nie zaglądaj do sali po pożegnaniu, nie dzwoń do przedszkola z pytaniem o samopoczucie dziecka;
  • codziennie zapewniaj dziecko, że jest kochane i zostanie odebrane z przedszkola; bądź punktualny;
  • uśmiechaj się do dziecka zarówno przy pożegnaniu, jak i przy przywitaniu;
  • nie denerwuj się na dziecko za jego zachowanie – lęk, płacz czy złość to przejawy emocji, do których dziecko ma prawo, znajdując się w zupełnie nowej dla niego sytuacji;
  • nie obiecuj dziecku nagród za chodzenie do przedszkola, ale chwal je za odwagę i poświęcenie nowym obowiązkom;
  • rozmawiaj z dzieckiem o jego przeżyciach, ale także o emocjach, nie zmuszaj go jednak do zwierzeń i nie wypytuj o nic, o czym nie chce rozmawiać samo z siebie;
  • unikaj przyprowadzania dziecka do przedszkola, jeśli jest choć trochę chore – może to zwielokrotnić jego dyskomfort;
  • zarezerwuj popołudnie tylko na to, by spędzić czas z dzieckiem;
  • akceptuj zmiany zachowania dziecka po powrocie z przedszkola – długotrwały płacz, awantury lub agresja utrzymujące się przez wiele tygodni mogą budzić niepokój, jednak budzenie się w nocy, chęć spania w łóżku rodziców, mniejszy apetyt, nieposłuszeństwo czy nawet powrót do pampersa mogą występować naturalnie w pierwszych dniach i tygodniach adaptacji do przedszkola. Należy obserwować, czy z biegiem czasu zachowania te ulegają wygaszeniu, a jeśli nie – warto rozważyć poszukanie pomocy specjalisty;
  • pracuj także ze swoimi emocjami – po podjęciu decyzji dotyczącej konkretnego przedszkola nie wahaj się, zapanuj nad swoim niepokojem, zachowaj spokój.

Koniecznie zapoznaj się z placówką, uczestnicząc w rozmowach z kadrą i zebraniach dla rodziców. Dowiedz się, jak wyglądają dni adaptacji przedszkolaków i zaangażuj się w ten proces. Później, jeśli jest to możliwe, na początku możesz odbierać dziecko już po kilku godzinach, stopniowo wydłużając jego czas pobytu w placówce.

 

Pamiętaj, jak ważna jest komunikacja w czasie adaptacji (i nie tylko) – zarówno z dzieckiem, jak i kadrą przedszkola (nauczycielami, psychologiem). Dzięki temu będziesz w stanie dowiedzieć się, jak przebiega proces adaptacji dziecka i zauważyć potencjalne problemy oraz przedyskutować z opiekunami w placówce wszelkie konieczne wsparcie, by polepszyć funkcjonowanie potomka.

 

W czasie adaptacji do przedszkola każde dziecko przejawia symptomy przeżywanych trudności, ponieważ jest to dla młodych ludzi bardzo ciężki czas i ogromna zmiana. Nawet u dzieci dobrze tolerujących nowe środowisko mogą pojawić się dni marudzenia czy nawet histerii, na co wpływ mogą mieć zmiany w środowisku rodzinnym, powrót do przedszkola po dłuższej przerwie, choroba, głód, niewyspanie, a czasem po prostu zły humor.

 

Pamiętajmy, że dziecko jest człowiekiem nie mniej, niż my – a przecież my również czasami marudzimy i nie zawsze chodzimy do pracy z uśmiechem na ustach!


Ta sekcja widoczna jest tylko podczas edycji!

Bibliografia

Wartość odnośnika: Bibliografia-6

Bibliografia i materiały o adaptacji do przedszkola

  1. Brzezińska A.I., Czub M., Ożadowicz N., 2012: “Adaptacja dziecka trzyletniego do środowiska przedszkolnego”. Edukacja, 4(120):5-21
  2. Gierszewska A., 2018: “Adaptacja dziecka do przedszkola – wyniki badań przeprowadzonych w Polsce i Niemczech w 2014 roku”. Przegląd Pedagogiczny, 1:185-195
  3. Lubowiecka J., 2000: “Przystosowanie psychospołeczne dziecka do przedszkola”. Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa
  4. Płonka I., 2019: “Gotowość do przedszkola dzieci trzyletnich uczęszczających do żłobka”

Umów się na konsultację

kontakt@fiklon.pl

 

Odpowiadamy szybko

 

 

Zadzwoń:

 

+48 502 201 208

 

8.00 – 20.00

 

(od poniedziałku do piątku)

 

Wielicka 20, Kraków

 

 

chłopiec wyciagający dłoń