- Fiklon – centrum diagnozy i terapii małego dziecka
- → Wiedza
- →AuDHD: podwójna diagnoza ADHD i autyzmu – jak wygląda i co oznacza?
Widget przeznaczony do wyświetlania podstawowych informacji o artykule. Aby edytować te informacje przejdź do podstawowej edycji.
AuDHD: podwójna diagnoza ADHD i autyzmu – jak wygląda i co oznacza?Dane z badań populacyjnych potwierdzają, że ADHD i autyzm mogą występować jednocześnie. Objawy ADHD mogą współistnieć z cechami autyzmu, co prowadzi do diagnozy ASD i ADHD - nazywanej potocznie AuDHD. To zjawisko znane jest jako diagnoza sprzężona lub zaburzenia współwystępujące, a jego zrozumienie ma kluczowe znaczenie dla skutecznego wsparcia neuroróżnorodnych dzieci i dorosłych, który zdradzają objawy obu zaburzeń.
AKTUALIZACJA: 17 marca, 2025


WERYFIKACJA MERYTORYCZNA
Magda Zapolnik
Spis treści
Wszystkie elementy spisu treści zostaną pobrane i wyświetlone automatycznie na podstawie uzupełnionych danych w widgetach "Rozdział"
Ta sekcja widoczna jest tylko podczas edycji!
Czym jest AuDHD?
Wartość odnośnika: Czym-jest-AuDHD--
Czym jest AuDHD?
AuDHD to termin określający podwójną diagnozę obejmującą zarówno spektrum autyzmu (ASD – Autism Spectrum Disorder), jak i ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder – Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi). Jest to tzw. diagnoza sprzężona lub podwójna, którą stawia lekarz psychiatra po stwierdzeniu współwystępowania objawów obu zaburzeń.
W ostatnich latach, jak wskazują statystyki, diagnoza neuroróżnorodności stawiana jest u coraz większej liczby zarówno dzieci, jak i dorosłych. Rośnie też wśród rodziców, diagnostów i nauczycieli świadomość i poziom wiedzy na temat ADHD i ASD. Przyczynia się to do lepszego rozpoznawania współwystępowania tych zaburzeń oraz skuteczniejszych metod wsparcia dziecka neuroróżnorodnego.
Ta sekcja widoczna jest tylko podczas edycji!
Czy ADHD i autyzm mogą występować jednocześnie?
Wartość odnośnika: Czy-ADHD-i-autyzm-mog-wyst-powa-jednocze-nie--1
Czy ADHD i autyzm mogą występować jednocześnie?
Tak, coraz więcej badań potwierdza, że ADHD i autyzm mogą współistnieć u jednej osoby. Choć jeszcze kilkanaście lat temu diagnozowano je oddzielnie, obecnie wiadomo, że objawy ADHD mogą występować razem z cechami autyzmu.
Dzięki klasyfikacji DSM-5, czyli wytycznym Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, możliwe jest obecnie postawienie podwójnej diagnozy ADHD i ASD, co ułatwia dostęp do odpowiedniego wsparcia. To zjawisko jest określane jako diagnoza sprzężona lub zaburzenia współwystępujące. Zrozumienie AuDHD ma kluczowe znaczenie dla skutecznego wsparcia dzieci i dorosłych, u których występują oba zaburzenia.
Ta sekcja widoczna jest tylko podczas edycji!
Jakie są objawy AuDHD?
Wartość odnośnika: Jakie-s-objawy-AuDHD--2
Jakie są objawy AuDHD?
Zarówno ADHD, jak i ASD to zaburzenia neurorozwojowe, czyli wywoływane przez inny niż standardowy rozwój struktur mózgowych.
Oba zaburzenia mają pewne wspólne objawy, takie jak:
-
Trudności z koncentracją i utrzymaniem uwagi;
-
Problemy z regulacją emocji;
-
Nadmierna impulsywność;
-
Trudności w interakcjach społecznych;
-
Nadwrażliwość na bodźce sensoryczne;
-
Potrzeba rutyny i przewidywalności.
Mimo tych podobieństw ADHD i ASD mają też swoje unikalne cechy. ADHD wiąże się z wysokim poziomem energii, impulsywnością i problemami z organizacją oraz koncentracją uwagi, podczas gdy autyzm często objawia się sztywnością w myśleniu, trudnościami w komunikacji i specyficznymi zainteresowaniami. W przypadku AuDHD objawy te mogą się wzajemnie przenikać, co sprawia, że diagnoza bywa szczególnie trudna.
Ta sekcja widoczna jest tylko podczas edycji!
Współwystępowanie spektrum autyzmu i ADHD – statystyki
Wartość odnośnika: Wsp-wyst-powanie-spektrum-autyzmu-i-ADHD-statystyki-3
Współwystępowanie spektrum autyzmu i ADHD – statystyki
Badania wskazują, że około 30–80% dzieci z diagnozą autyzmu wykazuje również objawy ADHD, natomiast około 20–50% dzieci z ADHD spełnia kryteria diagnostyczne dla spektrum autyzmu.
U dziewczynek współwystępowanie ADHD i ASD może być niedostatecznie rozpoznane ze względu na inne sposoby przejawiania objawów niż u chłopców.
Dziewczynki często też przejawiają swoje objawy w sposób trudny do uchwycenia, maskując je ze względu na normy społeczne.
Ta sekcja widoczna jest tylko podczas edycji!
Jak odróżnić ADHD od AuDHD?
Wartość odnośnika: Jak-odr-ni-ADHD-od-AuDHD--4
Jak odróżnić ADHD od AuDHD?
Osoby z „samym” ADHD zazwyczaj są bardziej towarzyskie i impulsywne, podczas gdy osoby autystyczne mogą unikać kontaktów społecznych i preferować rutynę. W AuDHD oba te obszary się łączą.
Osoby z AuDHD, wykazując objawy obu zaburzeń, chcą na przykład nawiązywać relacje, ale ma trudności w ich utrzymaniu z powodu problemów z komunikacją lub nadmiernej impulsywności. Diagnozę ADHD pogłębiamy o badanie w kierunku spektrum autyzmu, jeżeli u dziecka możemy obserwować również deficyty w zakresie rozumienia relacji społecznych, nasilone specyficzne zainteresowania czy nietypową jakość inicjowania kontaktów, które nie wynikają z takich cech typowych dla ADHD jak np. impulsywność czy nadaktywność.
Objawy czy zachowania występujące u danego dziecka wymagają indywidualnego podejścia w procesie diagnozy oraz pogłębionej obserwacji i odpowiednich badań psychologicznych, aby prawidłowo różnicować objawy z obu obszarów i określić pierwotną przyczynę pojawiających się w codziennym funkcjonowaniu trudności.
Ta sekcja widoczna jest tylko podczas edycji!
Jak przebiega diagnoza AuDHD i kto ją przeprowadza?
Wartość odnośnika: Jak-przebiega-diagnoza-AuDHD-i-kto-j-przeprowadza--5
Jak przebiega diagnoza AuDHD i kto ją przeprowadza?
Diagnozę AuDHD przeprowadzana jest przy założeniach i zgodnie z procesem podobnym, jak diagnozy pojedynczych zaburzeń z obszaru neuroróżnorodności. Przeprowadza ją zazwyczaj zespół, w skład którego wchodzi – przede wszystkim – psychiatra oraz psycholog lub neuropsycholog specjalizujący się w diagnozie zaburzeń neurorozwojowych. Połączenie wiedzy ekspertów pozwala dobrze uchwycić obraz kliniczny i charakter obserwowanych u dziecka zaburzeń.
Proces diagnozy może wyglądać różnie w zależności od ośrodka, jednak najczęściej obejmuje kilka podobnych elementów, takich jak wywiad rozwojowy z rodzicami, badanie kwestionariuszem, który wypełniają rodzice oraz nauczyciele w placówce, do której uczęszcza dziecko (np. ASRS, Conners-3) oraz obserwację dziecka przez lekarza psychiatrę, psychologa lub innych specjalistów, takich jak neurolog czy neurologopeda, w zależności od wieku i trudności dziecka.
Obserwacja psychologiczna w diagnozie AuDHD zazwyczaj ma formę badania testami diagnostycznymi – może być to np. badanie ADOS-2 określające stopień nasilenia u dziecka cech związanych ze spektrum autyzmu, ale też badanie funkcji wykonawczych. Ma ono na celu zbadanie umiejętności poznawczych odpowiedzialnych za kontrolowanie, regulowanie i zarządzanie zachowaniem oraz procesami myślowymi (w tym celu wykorzystuje się na przykład narzędzie MOXO do oceny kontroli uwagi i impulsów).
Badanie funkcji wykonawczych pozwala ocenić np. jak dobrze dana osoba planuje, organizuje działania, utrzymuje uwagę i kontroluje impulsy.
W ramach diagnozy przeprowadza się też często badanie poziomu inteligencji (na przykład za pomocą kwestionariusza Stanford Binet 5 lub skali Wechslera).
Ta sekcja widoczna jest tylko podczas edycji!
Co daje dziecku diagnoza AuDHD?
Wartość odnośnika: Co-daje-dziecku-diagnoza-AuDHD--6
Co daje dziecku diagnoza AuDHD?
Otrzymanie diagnozy ma przede wszystkim pomóc lepiej zrozumieć wyzwania, których doświadcza dziecko. Właściwa, wnikliwa diagnoza, pozwala na lepsze zrozumienie zarówno mocnych stron, jak i trudności dziecka oraz umożliwia skorzystanie ze specjalnie dostosowanej do jego potrzeb terapii.
Otrzymanie diagnozy jest pierwszym krokiem w kierunku uzyskania wsparcia edukacyjnego, np. w postaci orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, pomocy nauczyciela wspomagającego, wsparcia psychologa lub innych specjalistów w ramach placówki. Może też być impulsem dla rodziców do podjęcia psychoedukacji albo udziały w grupach rodzicielskich, oferujących wiedzę i wsparcie. Dzięki temu opiekunowie mogą lepiej zrozumieć zachowania i potrzeby swojego dziecka, przez co funkcjonują lepiej jako rodzina.
Określenie przyczyn niektórych zachowań dziecka może również ułatwić komunikację z nauczycielami i specjalistami, a także pozwolić rodzicom na dostosowanie metod wychowawczych do potrzeb dziecka oraz jego możliwości.
Ta sekcja widoczna jest tylko podczas edycji!
Diagnoza AuDHD dziecka – co dalej?
Wartość odnośnika: Diagnoza-AuDHD-dziecka-co-dalej--7
Diagnoza AuDHD dziecka – co dalej? Jakie kroki może podjąć rodzic?
Po otrzymaniu diagnozy warto skonsultować się z psychologiem lub terapeutą, zarówno w celu uzyskania wsparcia, jak i uzyskania informacji i wskazówek w jaki sposób w życiu codziennym pracować z dzieckiem nad osiąganiem różnych celów. Wspieranie rozwoju dziecka może wyglądać w różny sposób, w zależności od jego wieku oraz stopnia nasilenia objawów, często stosowanymi metodami mogą być, np. terapię poznawczo-behawioralna, trening uwagi i pamięci, czy zajęcia grupowe w zakresie treningu umiejętności społecznych (TUS).
Dzieci z diagnozą AuDHD mogą również korzystać z terapii integracji sensorycznej (SI), szczególnie pomocnej w przypadku nadwrażliwości na niektóre bodźce, takie jak dotyk, głośne dźwięki, itp. czy farmakoterapii – w niektórych przypadkach leki dobrane przez lekarza psychiatrę mogą pomóc w regulacji objawów ADHD, jeśli są one szczególnie nasilone i utrudniają dziecku codzienne funkcjonowanie w placówce i domu.
Po zakończeniu procesu diagnozy warto rozważyć zapewnienie dziecku dostosowania w szkole (np. zajęcia rewalidacyjne, indywidualne podejście nauczycieli). Diagnoza dziecka może być trudnym procesem dla rodziców, podczas którego u opiekunów czasem pojawia się natłok pytań, emocji, wątpliwości – pomocne wówczas może okazać się poszukiwanie grup wsparcia dla rodziców dzieci z AuDHD lub skorzystanie z własnej, indywidualnej terapii aby poradzić sobie z trudnymi przeżyciami.
Ta sekcja widoczna jest tylko podczas edycji!
Literatura i źródła - AuDHD
Wartość odnośnika: Literatura-i-r-d-a---AuDHD-8
Literatura i źródła - AuDHD
-
Antshel, K. M., Zhang-James, Y., Wagner, K. E., Ledesma, A., & Faraone, S. V. (2016). An update on the comorbidity of ADHD and ASD: A focus on clinical management. Expert Review of Neurotherapeutics, 16(3), 279–293.
-
Posar, A., & Visconti, P. (2022). Neurobiological Overlap Between Autism Spectrum Disorder and Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder: A Literature Review. Children, 9(4), 551. https://doi.org/10.3390/children9040551
-
Hvolby, A. (2015). Autism and ADHD – Differential diagnosis or comorbidity? A review of the literature. World Journal of Biological Psychiatry, 16(4), 240–245. https://doi.org/10.3109/15622975.2015.1047316
-
National Institute of Mental Health (NIMH). (2021). Autism Spectrum Disorder and Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder. Retrieved from https://www.nimh.nih.gov
-
World Health Organization. (2018). International Classification of Diseases (ICD-11). Geneva: WHO.
Umów się na konsultację
