Diagnoza afazji dziecięcej
Brak mowy u dzieci może wynikać z bardzo wielu czynników. W przypadku, gdy zaburzenie to spowodowane jest uszkodzeniem lub zaburzonym rozwojem struktur mózgowych odpowiedzialnych za umiejętności językowe, diagnozowana jest afazja. Ponieważ jest to bardzo złożone zaburzenie, proces diagnozy afazji obejmuje kompleksową ocenę mowy i języka – rozumienie słów, zdolność do formułowania wypowiedzi oraz czytanie i pisanie. Celem diagnozy jest ustalenie stopnia zaburzenia oraz jego wpływu na codzienne funkcjonowanie dziecka i dobór odpowiedniej terapii afazji.
Wskazania do diagnozy afazji - kiedy ją wykonać?
Afazja może wynikać z wielu różnych przyczyn – urazów, których dziecko doświadczyło na różnych etapach rozwoju (także perinatalnym – okołoporodowym), chorób, lub uszkodzeń wybranych ośrodków mózgu odpowiedzialnych za umiejętności językowe.
Właściwa diagnoza jest wymagająca, bo afazja nie daje zawsze takiego samego obrazu klinicznego. Dlatego ważne jest, aby diagnoza została przeprowadzona w sposób umożliwiający wykluczenie innych zaburzeń oraz specyficzne określenie zakresu deficytów u konkretnego dziecka.
Wskazania do przeprowadzenia diagnozy afazji obejmują głównie sytuacje, w których doszło do uszkodzenia mózgu, szczególnie po udarze, urazie głowy czy guzach mózgu lub u dziecka pojawia się znaczne opóźnienie rozwoju mowy o nieznanej przyczynie.
Diagnostyka jest wskazana, gdy dziecko wykazuje trudności w komunikacji, takie jak:
- całkowity brak mowy w okresie rozwojowym, w którym mowa powinna się pojawić,
- mowa jest bardzo niewyraźna i niezrozumiała,
- dziecko ma problemy z formułowaniem zdań,
- długie poszukiwanie odpowiednich słów,
- pojawia się brak rozumienia mowy,
- występują zaburzenia w płynności mowy,
- rodzice obserwują niepokojące zmiany w sposobie komunikowania się.
Diagnoza afazji pozwala na określenie przyczyn zaburzenia, wykluczenie innych trudności neurorozwojowych i pozwala na podjęcie odpowiedniej terapii, dzięki czemu można podjąć terapię afazji i wysiłki w celu całkowitego lub częściowego przywrócenia mowy dziecka lub wprowadzenia komunikacji alternatywnej i wspomagającej (ACC), aby umożliwić dziecku realizację potrzeby komunikacji z otoczeniem.
Jak przebiega i ile trwa diagnoza afazji u dziecka
oraz inne informacje praktyczne
Diagnoza składa się co najmniej z 5 spotkań.
1.
Wywiad z rodzicami / opiekunami
Przed pierwszym spotkaniem prosimy o wypełnienie ankiety rozwojowej, zawierającej pytania o kluczowe aspekty rozwoju dziecka.
Pierwsze spotkanie to konsultacja przeprowadzana przez neurologopedę z rodzicami. W trakcie tej rozmowy zbierzemy informacje o mowie dziecka i przebiegu dotychczasowego rozwoju.
Uwaga – jeśli konsultacja z naszym neurologopedą, odbyła się już wcześniej, nie później niż przed trzema miesiącami, spotkanie wstępne i powtórny wywiad nie będą potrzebne, bo mamy już wszystkie potrzebne informacje i proces rozpoczyna się od spotkania 2.
2.
Obserwacja i badanie mowy dziecka
W trakcie tego spotkania neurologopeda będzie obserwować dziecko podczas naturalnej zabawy lub prostych zadań, aby ocenić naturalne zachowania komunikacyjne i społeczne. Może to obejmować zabawę kierowaną, zadawanie pytań lub prośby o wykonanie określonych czynności, które pozwalają na ocenę umiejętności mówienia i rozumienia.
W zależności od wieku i możliwości dziecka, logopeda może przeprowadzić testy oceniające zdolności językowe, fonetyczne i fonologiczne. Testy te pomagają zidentyfikować konkretne obszary, które mogą wymagać interwencji.
W szczególności, w trakcie sesji neurologopeda może przeprowadzić poniższe badania:
- Badanie słuchu fizjologicznego – ocena czułości słuchu za pomocą audiometrii tonalnej w celu wykluczenia niedosłuchu.
- Ocenę wyższych funkcji słuchowych – za pomocą baterii znormalizowanych testów badających m.in.:
- Rozumienie dłuższych poleceń i wypowiedzi, zwłaszcza w hałasie;
- Lokalizację źródła dźwięku;
- Różnicowanie podobnie brzmiących wyrazów;
- Koncentrację uwagi.
Po przeprowadzeniu testów, specjalista analizuje wyniki, aby określić, które aspekty przetwarzania słuchowego są nieprawidłowe. Może to obejmować problemy z integracją dwuuszną, dekodowaniem, tolerancją na hałas, itp.
3.
Badanie poziomu inteligencji
W trakcie tej sesji, psycholog-diagnosta wykonuje z dzieckiem test poziomu inteligencji za pomocą narzędzia dostosowanego do wieku i kompetencji dziecka (w Fiklonie stosujemy test Stanford Binet 5 lub Leiter 3 w przypadku dzieci, które w ogóle nie komunikują się językowo).
Badanie poziomu inteligencji jest kluczowe, bo diagnozę afazji mogą otrzymać tylko dzieci, które w badaniu tym osiągnęły wynik w zakresie normy dla ich wieku. Osiągnięcie wyniku wskazującego na niepełnosprawność intelektualną wyklucza diagnozę afazji.
4.
Obserwacja i badanie dziecka przez neurologa dziecięcego
W trakcie badania lekarskiego, neurolog dziecięcy uzupełnia wywiad zebrany przez innych specjalistów, zapoznaje się z wynikami przeprowadzonych badań diagnostycznych (np.: EEG) oraz przeprowadza badanie neurologiczne, aby określić dokładniej zakres zaburzenia i przyczynę deficytów mowy.
Wizyta lekarska jest wymagana w celu otrzymania diagnozy uprawniającej do starania się o orzeczenie o niepełnosprawności.
5.
Przedstawienie i omówienie diagnozy oraz rekomendacji
Po kilku dniach spotkamy się z opiekunami ponownie (już bez dziecka) i przedstawiamy wyniki diagnozy oraz nasze obserwacje dotyczące prawidłowości jego rozwoju w zakresie mowy, przetwarzania słuchowego oraz poziomu inteligencji.
Wyjaśnimy dlaczego i co może dziać się w obszarze rozwoju mowy i komunikowania się. Przedstawimy też nasze rekomendacje dotyczące kolejnych kroków oraz podjęcia – jeśli to będzie konieczne – terapii mowy.
Jak się przygotować i co zabrać?
Żeby diagnoza przebiegła sprawnie i była jak najbardziej rzetelna, warto przygotować do wizyty.
Bardzo pomocne w rozmowie będzie przyniesienie na rozmowę:
- krótkiego filmiku nagranego w trakcie zachowania, które niepokoi,
- nagranych próbek komunikacji dziecka,
- wyników badania słuchu,
- książeczki zdrowia i wyników na siatkach centylowych,
- wyników badań i diagnoz, jeśli były realizowane (np.: badanie EEG, badania krwi),
- opinii z placówki, do której chodzi dziecko,
- spisanych pytań i wątpliwości.
Jak przygotować dziecko?
Przygotowanie dziecka do diagnozy afazji wymaga od rodzica delikatnego podejścia - kontakt z obcą osobą dla dziecka, które doświadcza problemów z mówieniem, może być stresujący.
Warto przygotować dziecko na to, co może się wydarzyć podczas wizyty, w tym na rozmowy o języku i słuchu. Pomocne jest wyjaśnienie, że ta rozmowa ma pomóc dziecku lepiej się komunikować.
Dziecko przed wizytą powinno być wypoczęte, a jego potrzeby fizjologiczne zaspokojone.
Warto zabrać ulubioną zabawkę lub książkę, która pomoże dziecku zmniejszyć niepokój w trakcie oczekiwania na wizytę.
Dzięki takiemu podejściu, zmniejszy się towarzyszący sytuacji diagnozy stres, co ułatwi zaangażowanie się dziecka w proces wywiadu i obserwacji.
Udział i rola rodzica
Zaangażowanie rodziców w proces diagnostyczny jest kluczowe, ponieważ są głównymi obserwatorami codziennej komunikacji i artykulacji, dzięki czemu mają kluczowe informacje, które są niezbędne do postawienia trafnej diagnozy.
Bardzo docenimy zgłaszanie obserwacji i wątpliwości – rodzice mają świetną intuicję i przekazywanie zespołowi diagnostycznemu swoich obaw, może prowadzić do poznania lepiej kontekstu i sytuacji dziecka.
Współpraca z zespołem czyli aktywne uczestnictwo – najlepiej obojga opiekunów – w spotkaniach ze specjalistą, pomaga przygotować jak najbardziej rzetelną diagnozę.
Rozmawiając z naszymi specjalistami, warto zadawać dużo pytań i upewniać się, że wszystko, co mówi specjalista, jest zrozumiałe.
Co otrzymamy po zakończeniu diagnozy spektrum auzytmu?
Po przeprowadzonej diagnozie afazji specjalista przekazuje:
- podsumowanie wywiadu,
- wyniki badania neurologopedycznego,
- wyniki testu inteligencji,
- rekomendacje dotyczące dalszych kroków, zalecenia do konsultacji z innymi specjalistami oraz rekomendacje przeprowadzenia badań,
- rekomendacje do podjęcia terapii afazji i jej proponowany zakres,
- diagnozę lekarską (zaświadczenia), uprawniającą do starania się o orzeczenie o niepełnosprawności (w przypadku potwierdzenia diagnozy afazji).
Gdzie odbywa się diagnoza afazji?
Spotkania i obserwacja dziecka odbywają się w Centrum Fiklon, na ulicy Wielickiej 20, Kraków.
W przypadku braku możliwości spotkania osobistego, możliwe jest przeprowadzenie wywiadu wstępnego oraz podsumowania z omówieniem wyników w postaci rozmowy zdalnej.
Zespół diagnostyczny
Umów się na konsultację
Zadzwoń:
+48 502 201 208
8.00 – 20.00
(od poniedziałku do piątku)
