Podwójna diagnoza spektrum autyzmu i ADHD u dzieci tzw. AuDHD

Statystyki współwystępowania zaburzeń neurorozwojowych wskazują, że nawet ok. 50-70% dzieci z diagnozą spektrum autyzmu przejawia również objawy charakterystyczne dla ADHD (zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi). Dlatego w wybranych przypadkach poszerzamy proces diagnozy ASD o elementy pozwalające ocenić również występowanie nadpobudliwości. Proces diagnostyczny przeprowadzany jest wspólnie przez specjalistów rozwojowych – psychologa i psychiatrę, którzy oceniają zachowanie dziecka w różnych sytuacjach.

Wskazania do diagnozy łączonej ASD i ADHD u dziecka - kiedy ją wykonać?

Przeprowadzenie takiej łączonej, wielospecjalistycznej diagnozy jest zalecane, gdy rodzice, nauczyciele lub inni opiekunowie mają podejrzenia objawów charakterystycznych dla spektrum autyzmu, a dodatkowo zauważą u dziecka trwałe i nasilone objawy zdradzające ADHD, które wpływają na jego funkcjonowanie w co najmniej dwóch środowiskach (np: szkoła i dom).

Umów diagnozę AuDHD –>

Pełną diagnozę podwójną wykonuje się u dzieci od 6 roku życia. Wybrane objawy ADHD mogą pojawić się już u młodszych dzieci, ale lekarze diagnozują to zaburzenie dopiero powyżej 6 r.ż.

W przypadku podejrzenia objawów przed 6 r.ż. możliwa jest jak najbardziej diagnoza spektrum autyzmu, konsultacja z psychologiem dziecięcym, obserwacja dziecka i wywiad. Jeśli psycholog podejrzewa ADHD, przygotuje zalecenia dla rodziców i rekomendacje dla placówki edukacyjnej.

Pełna diagnoza jest wskazana, aby zapewnić dziecku odpowiednie wsparcie i wskazać strategie radzenia sobie z trudnościami wynikającymi ze współwystępowania ASD oraz ADHD.

Diagnozy łączona ASD/ADHD pozwala na zrozumienie trudności dziecka i wdrożenie odpowiednich interwencji terapeutycznych.

Diagnoza AuDHD dziecka składa się z 6 spotkań

1. Wywiad z rodzicami / opiekunami

Pierwsze z nich to konsultacja przeprowadzana przez psychologa z rodzicami, którą poprzedza wypełnienie ankiety rozwojowej. W trakcie tej rozmowy zbierzemy informacje o zachowaniu dziecka w domu i placówce edukacyjnej oraz przebiegu dotychczasowego rozwoju.

Wspólnie z rodzicami wypełnimy kwestionariusz CONNERS 3 (część diagnozy ADHD) oraz przekażemy jego wersję dla nauczyciela, który powinien uzupełnić go na podstawie obserwacji zachowania dziecka w klasie.

Poprosimy również o wypełnienie kwestionariusza ASRS (diagnoza spektrum). Podobny kwestionariusz przekazujemy także do wypełnienia wychowawcy w placówce, do której uczęszcza dziecko. Pomoże nam to w adekwatnej ocenie funkcjonowania dziecka w różnych środowiskach i kontekstach społecznych.

Spotkanie wstępne z psychologiem i omówienie ankiety rozwojowej trwa ok. 50 minut.

2. Badanie poziomu inteligencji dziecka i kompetencji poznawczych

W trakcie tego spotkania diagnosta przeprowadzi badanie poziomu inteligencji dziecka, za pomocą standaryzowanych, powszechnie wykorzystywanych na świecie narzędzi diagnostycznych (takich jak bateria Stanford Binet 5 lub Leiter 3).

W zależności od wieku i możliwości dziecka, specjalista może przeprowadzić testy inteligencji werbalne lub niewerbalne. Testy te pomagają zidentyfikować konkretne obszary, które mogą wymagać interwencji lub – co istotne – mocne strony dziecka.

Dzięki temu badaniu możemy określić poziom rozwoju poznawczego dziecka i wykluczyć występowanie niepełnosprawności intelektualnej.

Ze względu na specyfikę testów, spotkanie jest dłuższe i trwa ok. 60 – 90 minut.

3. Obserwacja i badanie funkcji wykonawczych dziecka

W trakcie tego spotkania będziemy obserwować dziecko podczas naturalnej zabawy oraz wykonywania prostych zadań.

Specjalista będzie przeprowadzał także testy oceniające funkcje wykonawcze dziecka, w tym na przykład test koncentracji uwagi MOXO. Próby te pomagają zidentyfikować konkretne obszary, mogące wymagać interwencji.

Badanie diagnostyczne funkcji wykonawczych z dzieckiem trwa ok. 60 minut.

4. Badanie narzędziem diagnostycznym ADOS-2

W trakcie tego spotkania będziemy obserwować dziecko podczas swobodnej zabawy oraz prostych zadań, by ocenić jego zachowania. Może to obejmować zadawanie pytań lub prośby o wykonanie określonych czynności, które pozwalają na ocenę rozumienia, komunikowania się, reagowania adekwatnie na zmiany w otoczeniu oraz funkcjonowanie społeczne dziecka.

Obserwacja ma charakter ustrukturyzowany i przeprowadzona jest za pomocą narzędzia ADOS 2, będącego standardem w ocenie zaburzeń ze spektrum autyzmu u dzieci w wieku od 12 miesięcy życia (warunkiem jest, żeby dziecko chodziło).

Spotkanie ADOS 2 trwa ok. 60 minut i wymaga od dziecka współpracy z diagnostami. Dziecko w trakcie wykonywania zadań może być również nagrywane, w celu późniejszej dokładnej analizy jego reakcji.

Następnie diagności analizują obserwacje i przygotowują opis funkcjonowania dziecka.

5. Obserwacja i badanie dziecka przez psychiatrę

W trakcie tego spotkania lekarz psychiatra dziecięcy, uzupełni wywiad o wybrane aspekty funkcjonowania dziecka, umożliwiające precyzyjną ocenę występujących zaburzeń. Obserwować będzie również dziecko podczas naturalnej zabawy lub prostych zadań, by ocenić jego zachowania i reakcje.

Może to obejmować zadawanie pytań lub prośby o wykonanie określonych czynności, które pozwalają na ocenę rozumienia, komunikowania się oraz adekwatnego reagowania na zmiany w otoczeniu. W trakcie diagnozy lekarz wyklucza też inne zaburzenia zachowania.

Spotkanie z psychiatrą dziecięcym, wraz z wywiadem na temat dziecka trwa ok. 50 minut.

6. Przedstawienie i omówienie diagnozy oraz rekomendacji

Po kilku dniach spotkamy się z opiekunami ponownie (już bez dziecka) i przedstawimy wyniki diagnozy i nasze obserwacje dotyczące rozwoju oraz potwierdzenie lub wykluczenie występowania nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi oraz/i spektrum autyzmu.

Wyjaśnimy, jaką pomoc może otrzymać dziecko i jak je wspierać w domu oraz w placówce edukacyjnej.

Spotkanie podsumowujące z rodzicami w celu przedstawienia diagnozy i rekomendacji, trwa ok. 50 minut.

Umów diagnozę AuDHD w Krakowie –>

Diagnozę AuDHD dzieci przeprowadzamy w przyjaźnie urządzonych i pozbawionych dystraktorów gabinetach w centrum Krakowa.

Jak się przygotować i co zabrać?

Żeby diagnoza neuroróżnorodności u dziecka przebiegła sprawnie i była jak najbardziej rzetelna, warto się trochę przygotować.

Bardzo pomocne w rozmowie będzie przyniesienie na rozmowę:

nagranych próbek zachowania dziecka w różnych sytuacjach (zabawa z rówieśnikami, zabawa w domu etc.);
wyników badań i diagnoz, jeśli były realizowane,
opinii z placówki, do której chodzi dziecko,
spisanych pytań i wątpliwości.

Jak przygotować dziecko?

Warto przygotować dziecko na to, co może się wydarzyć podczas wizyty, w tym na pytania od nieznanych mu osób etc.

Pomocne jest wyjaśnienie, że ta rozmowa ma pomóc dziecku lepiej funkcjonować w domu, szkole i w trakcie zabawy.

Jeśli to możliwe, wspólnie z dzieckiem można przygotować nagrania zachowania dziecka w różnych sytuacjach - zabawy, odpoczynku, interakcji z rówieśnikami.

Zachęcajcie dziecko do wyrażania uczuć i odpowiadajcie cierpliwie na jego pytania. To naturalne, że obawy i ciekawość się pojawiają.

Udział i rola rodzica w procesie diagnozy

Zaangażowanie rodziców w proces diagnostyczny AuDHD jest kluczowe, ponieważ są oni głównymi obserwatorami codziennych zachowań dziecka w różnych kontekstach, dzięki czemu mają istotne informacje, które są niezbędne do postawienia trafnej diagnozy, w tym diagnozy różnicowej.

Na pierwszym etapie prosimy o wypełnienie ankiety zawierającej informacje o dziecku i jego dotychczasowym rozwoju, oraz kwestionariusze psychologiczne

Bardzo docenimy zgłaszanie obaw i wątpliwości – rodzice mają świetną intuicję i przekazywanie zespołowi diagnostycznemu swoich obserwacji, może prowadzić do jeszcze lepszego poznania sytuacji dziecka.

Współpraca z zespołem specjalistów czyli aktywne uczestnictwo – najlepiej obojga opiekunów – w spotkaniach ze specjalistami, pomaga przygotować jak najbardziej rzetelną diagnozę.

Rozmawiając z naszymi specjalistami, warto zadawać dużo pytań i upewniać się, że wszystko, co mówi specjalista, jest zrozumiałe.

Co otrzymamy po zakończeniu diagnozy AuDHD?

Po diagnozie specjalista przekazuje:

podsumowanie wywiadu i rekomendacje dotyczące pracy z dzieckiem;
opinię wielospecjalistyczną;
(w przypadku diagnozy spektrum autyzmu) zaświadczenie lekarskie do przedstawienia komisji orzekającej o wydaniu orzeczenia o niepełnosprawności;
zalecenia do pracy z dzieckiem w domu;
instrukcję dla rodziców zawierającą praktyczne wskazówki dotyczące możliwości otrzymania wsparcia w Krakowie;
rekomendacje do podjęcia terapii i jej proponowany zakres;
diagnozę psychiatryczną oraz – jeśli lekarz zaleci stosowanie farmakoterapii – recepty.

Gdzie odbywa się diagnoza AuDHD?

Spotkania i obserwacja dziecka odbywają się w Centrum Fiklon, na ulicy Wielickiej 20, Kraków.

W przypadku braku możliwości spotkania osobistego w naszej krakowskiej siedzibie, możliwe jest przeprowadzenie wywiadu wstępnego oraz podsumowania z omówieniem wyników w postaci rozmowy zdalnej.