Podwójna diagnoza spektrum autyzmu i ADHD u dzieci tzw. AuDHD

Statystyki współwystępowania zaburzeń neurorozwojowych wskazują, że nawet ok. 50-70% dzieci z diagnozą spektrum autyzmu przejawia również objawy charakterystyczne dla ADHD (zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi). Dlatego w wybranych przypadkach poszerzamy proces diagnozy autyzmu o elementy pozwalające ocenić również występowanie nadpobudliwości. Proces diagnostyczny przeprowadzany jest wspólnie przez specjalistów rozwojowych – psychologa i psychiatrę, którzy oceniają zachowanie dziecka w różnych sytuacjach.

Wskazania do diagnozy łączonej spektrum autyzmu i ADHD u dziecka - kiedy ją wykonać?

Przeprowadzenie takiej łączonej, wielospecjalistycznej diagnozy jest zalecane, gdy rodzice, nauczyciele lub inni opiekunowie mają podejrzenia objawów charakterystycznych dla spektrum autyzmu, a dodatkowo zauważą u dziecka trwałe i nasilone objawy zdradzające ADHD, które wpływają na jego funkcjonowanie w co najmniej dwóch środowiskach (np: szkoła i dom).

Umów diagnozę AuDHD –>

Pełną diagnozę podwójną wykonuje się u dzieci od 6 roku życia. Wybrane objawy ADHD mogą pojawić się już u młodszych dzieci, ale lekarze diagnozują to zaburzenie dopiero powyżej 6 r.ż.

W przypadku podejrzenia objawów przed 6 r.ż. możliwa jest jak najbardziej diagnoza spektrum autyzmu, konsultacja z psychologiem dziecięcym, obserwacja dziecka i wywiad. Jeśli psycholog podejrzewa ADHD, przygotuje zalecenia dla rodziców i rekomendacje dla placówki edukacyjnej.

Pełna diagnoza jest wskazana, aby zapewnić dziecku odpowiednie wsparcie i wskazać strategie radzenia sobie z trudnościami wynikającymi ze współwystępowania ASD oraz ADHD.

Diagnozy łączona ASD/ADHD pozwala na zrozumienie trudności dziecka i wdrożenie odpowiednich interwencji terapeutycznych.

Diagnoza AuDHD dziecka składa się z 7 spotkań

1. Wywiad z rodzicami / opiekunami

Pierwsze z nich to konsultacja przeprowadzana przez psychologa z rodzicami, którą poprzedza wypełnienie ankiety rozwojowej. W trakcie tej rozmowy zbierzemy informacje o zachowaniu dziecka w domu i placówce edukacyjnej oraz przebiegu dotychczasowego rozwoju.

Wspólnie z rodzicami wypełnimy kwestionariusz CONNERS 3 (część diagnozy ADHD) oraz przekażemy jego wersję dla nauczyciela, który powinien uzupełnić go na podstawie obserwacji zachowania dziecka w klasie.

Poprosimy również o wypełnienie kwestionariusza ASRS (diagnoza spektrum). Podobny kwestionariusz przekazujemy także do wypełnienia wychowawcy w placówce, do której uczęszcza dziecko. Pomoże nam to w adekwatnej ocenie funkcjonowania dziecka w różnych środowiskach i kontekstach społecznych.

Spotkanie wstępne z psychologiem i omówienie ankiety rozwojowej trwa ok. 50 minut.

2. Badanie poziomu inteligencji dziecka i kompetencji poznawczych

W trakcie tego spotkania diagnosta przeprowadzi badanie poziomu inteligencji dziecka, za pomocą standaryzowanych, powszechnie wykorzystywanych na świecie narzędzi diagnostycznych (takich jak bateria Stanford Binet 5 lub Leiter 3).

W zależności od wieku i możliwości dziecka, specjalista może przeprowadzić testy inteligencji werbalne lub niewerbalne. Testy te pomagają zidentyfikować konkretne obszary, które mogą wymagać interwencji lub – co istotne – mocne strony dziecka.

Dzięki temu badaniu możemy określić poziom rozwoju poznawczego dziecka i wykluczyć występowanie niepełnosprawności intelektualnej.

Ze względu na specyfikę testów, spotkanie jest dłuższe i trwa ok. 60 – 90 minut.

3. Obserwacja i badanie funkcji wykonawczych dziecka

W trakcie tego spotkania będziemy obserwować dziecko podczas naturalnej zabawy oraz wykonywania prostych zadań.

Specjalista będzie przeprowadzał także testy oceniające funkcje wykonawcze dziecka, w tym na przykład test koncentracji uwagi MOXO. Próby te pomagają zidentyfikować konkretne obszary, mogące wymagać interwencji.

Badanie diagnostyczne funkcji wykonawczych z dzieckiem trwa ok. 60 minut.

4. Badanie narzędziem diagnostycznym ADOS-2

W trakcie tego spotkania będziemy obserwować dziecko podczas swobodnej zabawy oraz prostych zadań, by ocenić jego zachowania. Może to obejmować zadawanie pytań lub prośby o wykonanie określonych czynności, które pozwalają na ocenę rozumienia, komunikowania się, reagowania adekwatnie na zmiany w otoczeniu oraz funkcjonowanie społeczne dziecka.

Obserwacja ma charakter ustrukturyzowany i przeprowadzona jest za pomocą narzędzia ADOS 2, będącego standardem w ocenie zaburzeń ze spektrum autyzmu u dzieci w wieku od 12 miesięcy życia (warunkiem jest, żeby dziecko chodziło).

Spotkanie ADOS 2 trwa ok. 60 minut i wymaga od dziecka współpracy z diagnostami. Dziecko w trakcie wykonywania zadań może być również nagrywane, w celu późniejszej dokładnej analizy jego reakcji.

Następnie diagności analizują obserwacje i przygotowują opis funkcjonowania dziecka.

5. Obserwacja i badanie dziecka przez psychiatrę

W trakcie tego spotkania lekarz psychiatra dziecięcy, uzupełni wywiad o wybrane aspekty funkcjonowania dziecka, umożliwiające precyzyjną ocenę występujących zaburzeń. Obserwować będzie również dziecko podczas naturalnej zabawy lub prostych zadań, by ocenić jego zachowania i reakcje.

Może to obejmować zadawanie pytań lub prośby o wykonanie określonych czynności, które pozwalają na ocenę rozumienia, komunikowania się oraz adekwatnego reagowania na zmiany w otoczeniu. W trakcie diagnozy lekarz wyklucza też inne zaburzenia zachowania.

Spotkanie z psychiatrą dziecięcym, wraz z wywiadem na temat dziecka trwa ok. 50 minut.

6. Przedstawienie diagnozy przez psychiatrę

Spotkanie z rodzicami (bez dziecka) z psychiatrą ma na celu przedstawienie wyników procesu diagnostycznego- potwierdzenie lub wykluczenie spektrum autyzmu wraz ze wskazówkami, w jaki sposób starać się o orzeczenie.

W trackie spotkania rodzice otrzymają pisemną opinię psychologiczną oraz diagnozę psychiatryczną.

Spotkanie podsumowujące diagnozę z psychiatrą trwa ok. 25 minut.

7. Omówienie diagnozy oraz rekomendacji z psychologiem

Końcowe spotkanie z rodzicami (bez dziecka) ma na celu dodatkowe omówienie wyników procesu diagnostycznego.

Obejmuje rekomendacje do ewentualnego podjęcia dalszych działań terapeutycznych oraz możliwości uzyskania pomocy w zakresie terapii, wsparcia funkcjonowania w domu oraz w placówce edukacyjnej do której uczęszcza dziecko.

Spotkanie kończące proces diagnostyczny z psychologiem trwa ok. 50 minut.

Umów diagnozę AuDHD w Krakowie –>

Diagnozę AuDHD dzieci przeprowadzamy w przyjaźnie urządzonych i pozbawionych dystraktorów gabinetach w centrum Krakowa.

Jak się przygotować i co zabrać?

Żeby diagnoza neuroróżnorodności u dziecka przebiegła sprawnie i była jak najbardziej rzetelna, warto się trochę przygotować.

Bardzo pomocne w rozmowie będzie przyniesienie na rozmowę:

nagranych próbek zachowania dziecka w różnych sytuacjach (zabawa z rówieśnikami, zabawa w domu etc.);
wyników badań i diagnoz, jeśli były realizowane,
opinii z placówki, do której chodzi dziecko,
spisanych pytań i wątpliwości.

Jak przygotować dziecko?

Warto przygotować dziecko na to, co może się wydarzyć podczas wizyty, w tym na pytania od nieznanych mu osób etc.

Pomocne jest wyjaśnienie, że ta rozmowa ma pomóc dziecku lepiej funkcjonować w domu, szkole i w trakcie zabawy.

Jeśli to możliwe, wspólnie z dzieckiem można przygotować nagrania zachowania dziecka w różnych sytuacjach - zabawy, odpoczynku, interakcji z rówieśnikami.

Zachęcajcie dziecko do wyrażania uczuć i odpowiadajcie cierpliwie na jego pytania. To naturalne, że obawy i ciekawość się pojawiają.

Udział i rola rodzica w procesie diagnozy

Zaangażowanie rodziców w proces diagnostyczny AuDHD jest kluczowe, ponieważ są oni głównymi obserwatorami codziennych zachowań dziecka w różnych kontekstach, dzięki czemu mają istotne informacje, które są niezbędne do postawienia trafnej diagnozy, w tym diagnozy różnicowej.

Na pierwszym etapie prosimy o wypełnienie ankiety zawierającej informacje o dziecku i jego dotychczasowym rozwoju, oraz kwestionariusze psychologiczne

Bardzo docenimy zgłaszanie obaw i wątpliwości – rodzice mają świetną intuicję i przekazywanie zespołowi diagnostycznemu swoich obserwacji, może prowadzić do jeszcze lepszego poznania sytuacji dziecka.

Współpraca z zespołem specjalistów czyli aktywne uczestnictwo – najlepiej obojga opiekunów – w spotkaniach ze specjalistami, pomaga przygotować jak najbardziej rzetelną diagnozę.

Rozmawiając z naszymi specjalistami, warto zadawać dużo pytań i upewniać się, że wszystko, co mówi specjalista, jest zrozumiałe.

Co otrzymamy po zakończeniu diagnozy AuDHD?

Po diagnozie specjalista przekazuje:

podsumowanie wywiadu i rekomendacje dotyczące pracy z dzieckiem;
opinię wielospecjalistyczną;
(w przypadku diagnozy spektrum autyzmu) zaświadczenie lekarskie do przedstawienia komisji orzekającej o wydaniu orzeczenia o niepełnosprawności;
zalecenia do pracy z dzieckiem w domu;
instrukcję dla rodziców zawierającą praktyczne wskazówki dotyczące możliwości otrzymania wsparcia w Krakowie;
rekomendacje do podjęcia terapii i jej proponowany zakres;
diagnozę psychiatryczną oraz – jeśli lekarz zaleci stosowanie farmakoterapii – recepty.

Jakie badania wykonać przed wizytą u psychiatry z dzieckiem?

Celem przeprowadzenia kompleksowej i efektywnej diagnozy zalecamy wykonanie przed wizytą poniższych badań diagnostycznych, wykluczających zaburzenia somatyczne mogące wpływać na funkcjonowanie oraz obraz dziecka podczas spotkań diagnostycznych.

Badania najlepiej wykonać przed pierwszym spotkaniem diagnostycznym z dzieckiem.

Zalecamy wykonanie poniższych badań:

badania laboratoryjne z krwi:
- morfologia z rozmazem
- OB
- CRP
- próby wątrobowe
- glukoza
- lipidogram
- kreatynina
- jonogram (sód, potas)
- TSH
- IgE całkowite;
badanie ogólne moczu;
badanie kału na pasożyty, grzyby.

W sytuacji, kiedy dziecko nie reaguje na komunikaty werbalne, wskazane jest wykluczenie zaburzeń słuchu (wykonanie badania słuchu).

Jeśli dziecko odbyło konsultację neurologiczną i miało wykonane badanie EEG lub badanie obrazowe głowy (rezonans), prosimy o dostarczenie ich wyników.

W sytuacjach wymagających włączenia farmakoterapii zalecamy wykonanie badań laboratoryjnych z krwi:

morfologia z rozmazem
OB
CRP
próby wątrobowe
glukoza
lipidogram
kreatynina
jonogram (sód, potas)
TSH.

Badania opcjonalne:

Witamina D
B12

Zaleca się również wykonanie badania EKG zwłaszcza przy włączeniu leczenia metylofenidatem.

Powyższe badania wykonać można odpłatnie lub zlecić je może pediatra albo lekarz rodzinny.

Gdzie odbywa się diagnoza AuDHD?

Spotkania i obserwacja dziecka odbywają się w Centrum Fiklon, na ulicy Wielickiej 20, Kraków.

W przypadku braku możliwości spotkania osobistego w naszej krakowskiej siedzibie, możliwe jest przeprowadzenie wywiadu wstępnego oraz podsumowania z omówieniem wyników w postaci rozmowy zdalnej.