Diagnoza mutyzmu wybiórczego
Czasem dzieci, które mogą mówić, systematycznie milczą w wybranych sytuacjach. Mutyzm wybiórczy to zaburzenie o podłożu lękowym, które charakteryzuje się niemożnością mówienia w określonych miejscach czy sytuacjach, mimo że dziecko jest w stanie komunikować się w innych okolicznościach, na przykład w domu. Diagnoza tego zaburzenia wymaga subtelnego podejścia, aby zrozumieć przyczyny i kontekst, w którym pojawiają się objawy.
Wskazania do diagnozy mutyzmu - kiedy ją wykonać?
Mutyzm wybiórczy jest często trudny do zdefiniowania i właściwego zdiagnozowania. Na różnych etapach rozwoju mogą pojawić się bardziej lub mniej uciążliwe przejściowe trudności w obszarze mowy. Dzieci mogą różnie reagować na nowe sytuacje czy doświadczać stresu, co może wiązać się z zaprzestaniem mówienia.
W niektórych przypadkach, szczególnie, gdy problemy trwają przez co najmniej kilka tygodni, a brak mowy jest konsekwentny i wiąże się z tym samym kontekstem (miejsce, opiekun, czynność), może to oznaczać pojawienie się mutyzmu – warto wtedy skonsultować się z psychologiem i neurologopedą, aby rozpocząć diagnozę i terapię jak najszybciej.
Diagnoza mutyzmu wybiórczego jest wskazana w sytuacjach, gdy:
- obserwuje się u dziecka konsekwentne niemówienie w specyficznych środowiskach społecznych, jak szkoła czy przedszkole, mimo że w innych, bardziej komfortowych warunkach, takich jak dom, dziecko komunikuje się swobodnie;
- pojawiają się niewyjaśnione zmiany w zachowaniu dziecka, które polegają na nagłym zaprzestaniu mówienia w miejscach, gdzie wcześniej nie miało z tym problemów;
- pojawia się wyraźny dyskomfort dziecka lub lęk w sytuacjach wymagających mówienia przed innymi, takich jak odpowiedzi na pytania w klasie czy rozmowy z rówieśnikami.
- dziecko aktywnie unika sytuacji społecznych lub komunikacji werbalnej;
- niemówienie wpływa na osiągnięcia edukacyjne dziecka lub jego interakcje społeczne.
Diagnozę mutyzmu powinno się przeprowadzić, gdy dziecko osiąga prawidłowy poziom rozwoju mowy dla swojego wieku, możliwości intelektualne i rozwój społeczny przebiegają w granicach normy, a mimo to występują powyższe objawy.
Odpowiednio przeprowadzona diagnoza pozwala na wykluczenie innych zaburzeń, zrozumienie przyczyn zachowań dziecka i pozwala na wczesne podjęcie terapii, co może zapobiec dalszym komplikacjom i ułatwić powrót mowy we wszystkich sytuacjach.
Jak przebiega i ile trwa diagnoza mutyzmu wybiórczego
oraz inne informacje praktyczne
Diagnoza mutyzmu składa się z 5 spotkań.
1.
Wywiad z rodzicami / opiekunami
Pierwsze z nich to konsultacja przeprowadzana przez psychologa lub neurologopedę z rodzicami. W trakcie tej rozmowy zbierzemy informacje o mowie dziecka i przebiegu dotychczasowego rozwoju.
(uwaga – jeśli konsultacja z naszym specjalistą, odbyła się nie później niż przed trzema miesiącami, spotkanie wstępne i powtórny wywiad nie będą konieczne, bo mamy już wszystkie potrzebne informacje).
2.
Konsultacja psychologiczna z dzieckiem
W trakcie tego spotkania psycholog przeprowadzi badanie poziomu rozwoju poznawczego oraz ustrukturyzowaną obserwację w celu diagnozy zaburzeń lękowych.
W zależności od wieku i możliwości dziecka, specjalista może przeprowadzić testy werbalne lub niewerbalne.
Badanie to pomoże zidentyfikować konkretne obszary, które mogą wymagać interwencji lub – co istotne – mocne strony dziecka. Spotkanie z dzieckiem trwa do 60 minut.
3.
Obserwacja i badanie logopedyczne dziecka
W trakcie tego spotkania będziemy obserwować dziecko podczas naturalnej zabawy lub prostych zadań, by ocenić naturalne zachowania komunikacyjne i społeczne. Może to obejmować zadawanie pytań lub prośby o wykonanie określonych czynności, które pozwalają na ocenę umiejętności mówienia i rozumienia.
W zależności od wieku i możliwości dziecka, logopeda może przeprowadzić testy oceniające zdolności językowe, fonetyczne i fonologiczne.
W szczególności, w trakcie sesji neurologopeda prowadzi następujące badania:
- ocenę wyższych funkcji słuchowych – za pomocą baterii znormalizowanych testów badających m.in.:
- rozumienie dłuższych poleceń i wypowiedzi, zwłaszcza w hałasie
- lokalizację źródła dźwięku
- różnicowanie podobnie brzmiących wyrazów
- koncentrację uwagi
Po przeprowadzeniu testów, specjalista analizuje wyniki, aby wykluczyć zaburzenia przetwarzania słuchowego oraz problemy z mową o podłożu afatycznym.
Spotkanie ze specjalistą logopedą, wraz z obserwacją dziecka trwa około 50 minut.
4.
Obserwacja i badanie dziecka przez psychiatrę
W trakcie tego spotkania lekarz psychiatra dziecięcy, uzupełni wywiad o wybrane aspekty funkcjonowania dziecka, umożliwiające precyzyjną ocenę występujących zaburzeń.
Obserwować będzie również dziecko podczas naturalnej zabawy lub wykonywania prostych zadań, by ocenić jego zachowania, reakcje i kompetencje komunikacyjne.
Może to obejmować zadawanie pytań lub prośby o wykonanie określonych czynności, które pozwalają na ocenę, rozumienia, komunikowania się oraz adekwatnego reagowania na zmiany w otoczeniu.
W trakcie diagnozy lekarz wyklucza też inne zaburzenia zachowania.
Spotkanie z psychiatrą, wraz z wywiadem na temat dziecka trwa ok. 50 minut.
5.
Przedstawienie i omówienie diagnozy oraz rekomendacji
Po kilku dniach spotkamy się ponownie z opiekunami (już bez dziecka) i przedstawimy wyniki przeprowadzonej diagnozy. Wyjaśnimy dlaczego w wybranych sytuacjach może się pojawiać brak mowy oraz przedstawimy nasze rekomendacje dotyczące kolejnych kroków postępowania.
Spotkanie podsumowujące z rodzicami w celu przedstawienia diagnozy i rekomendacji, trwa ok. 50 minut.
Jak się przygotować i co zabrać?
Żeby diagnoza przebiegła sprawnie i była jak najbardziej rzetelna, warto się trochę przygotować.
Bardzo pomocne przy pierwszym spotkaniu będzie przyniesienie na rozmowę:
- nagranych próbek mowy dziecka w sytuacjach, gdy mowa pojawia się swobodnie,
- opisu miejsc i sytuacji, w których dziecko przestaje mówić,
- książeczki zdrowia i wyników na siatkach centylowych,
- wyników badań i diagnoz, jeśli były realizowane,
- opinii z placówki, do której uczęszcza dziecko,
- spisanych pytań i wątpliwości.
Jak przygotować dziecko?
Przygotowanie dziecka do diagnozy rozwoju mowy wymaga od rodzica delikatnego podejścia - rozmowa z obcą osobą dla dziecka, które cierpi na mutyzm, może być bardzo stresująca.
Warto przygotować dziecko na to, co może się wydarzyć podczas wizyty, w tym na rozmowy o języku, oraz różnych miejscach, w których przebywa dziecko - przedszkolu, placu zabaw etc. Pomocne jest wyjaśnienie, że ta rozmowa ma pomóc dziecku lepiej mówić.
Warto zachęcać do wyrażania uczuć i odpowiadać dziecku cierpliwie na jego pytania. To naturalne, że pojawiają się obawy i ciekawość.
Udział i rola rodzica
Zaangażowanie rodziców w proces diagnostyczny jest kluczowe, ponieważ to oni są głównymi obserwatorami codziennej komunikacji dziecka, dzięki czemu mają kluczowe informacje, które są niezbędne do postawienia trafnej diagnozy.
Bardzo docenimy zgłaszanie obaw i wątpliwości – rodzice mają świetną intuicję i przekazywanie zespołowi diagnostycznemu swoich obaw, może prowadzić do jeszcze lepszego poznania kontekstu i sytuacji dziecka.
Współpraca z zespołem czyli aktywne uczestnictwo – najlepiej obojga opiekunów – w spotkaniach ze specjalistami, pomaga przygotować jak najbardziej rzetelną diagnozę.
Rozmawiając z naszymi specjalistami, warto zadawać dużo pytań i upewniać się, że wszystko, co mówi specjalista, jest zrozumiałe.
Co otrzymamy po zakończeniu diagnozy mutyzmu?
Po diagnozie specjalista przekazuje:
- podsumowanie wywiadu;
- rekomendacje dotyczące dalszych kroków, zalecenia do ewentualnych konsultacji;
- rekomendacje do podjęcia terapii i jej proponowany zakres.
Gdzie odbywa się diagnoza?
Spotkania i obserwacja dziecka odbywają się w Centrum Fiklon, na ulicy Wielickiej 20, Kraków.
W przypadku braku możliwości spotkania osobistego, możliwe jest przeprowadzenie wywiadu wstępnego oraz podsumowania z omówieniem wyników w postaci rozmowy zdalnej.
Ile kosztuje diagnoza mutyzmu wybiórczego?
Pełny proces diagnozy (5 spotkań)
Ankieta wstępna rozwojowa
Wywiad z rodzicami
Badanie logopedyczne
Badanie przez psychologa
Badanie przez psychiatrę
Konsultacje wielospecjalistyczne w zespole
Omówienie diagnozy z rodzicami
1900 PLN
Zespół diagnostyczny
Umów się na konsultację
Zadzwoń:
+48 502 201 208
8.00 – 20.00
(od poniedziałku do piątku)
Wielicka 20, Kraków