Diagnoza neurologopedyczna w leczeniu ortodontycznym
Diagnoza logopedyczna przed lub w trakcie leczenia ortodontycznego jest podstawą do osiągnięcia zamierzonych efektów w leczeniu wad zgryzu. Polega na ocenie kompleksu ustno-twarzowego oraz między innymi pracy języka, który jest naturalnym aparatem ortodontycznym.
Co jest celem diagnozy?
Celem diagnozy prowadzonej przez neurologopedę w kontekście leczenia ortodontycznego jest między innymi ocena budowy i funkcji języka, jego pozycji spoczynkowej, wędzidełka oraz sprawdzenie toru oddechowego.
Dodatkowo w trakcie diagnozy zostaną przez specjalistę ocenione funkcje mięśni wpływających na pracę kompleksu ustno-twarzowego oraz sposób jedzenia i połykania.
Wskazania do diagnozy z neurologopedą w leczeniu ortodontycznym - kiedy ją wykonać?
Współpraca ortodonty i logopedy jest kluczowa w osiągnięciu zamierzonych celów ortodontycznych. Diagnoza logopedyczna oraz możliwa terapia może mieć ogromny wpływ na przebieg oraz rezultat leczenia ortodontycznego.
Każde zaburzenie w pracy języka wpływa m.in.: na artykulację głosek, budowę aparatu artykulacyjnego, pracę mięśni czy zgryz.
Możliwe dysfunkcje w pracy języka, jak również całego kompleksu ustno-twarzowego mogą spowodować nawrót problemów zgryzowych już po zakończeniu leczenia ortodontycznego.
W szczególności, wskazaniem do przeprowadzenia takiej diagnozy są poniższe sytuacje:
- Planowane, trwające lub zakończone leczenie ortodontyczne;
- Nieprawidłowości w funkcjach oralno-motorycznych – trudności z prawidłowym połykaniem, nadmierne ślinienie się, problemy z żuciem czy nieprawidłowe ustawienie języka w spoczynku;
- Ustny tor oddechowy – jeśli dziecko, oddycha przez usta zamiast nosem, co może prowadzić do problemów zdrowotnych i rozwojowych, w tym do zaburzeń snu;
- Nieprawidłowości zgryzu takie jak otwarty zgryz, zgryz krzyżowy czy zgryz głęboki mogą być wynikiem nieprawidłowej funkcji mięśni twarzy i jamy ustnej;
- Zaburzenia mowy i artykulacji – problemy z artykulacją głosek, które mogą wynikać z nieprawidłowej pracy mięśni lub budowy czy funkcjonowania narządów artykulacyjnych (odpowiedzialnych za mówienie);
- Problemy z wędzidełkiem języka – neurologopeda jest w stanie ocenić, czy budowa wędzidełka nie ogranicza ruchów języka i nie zaburza jego funkcji;
- Infekcje, nawracające katary – problem z drożnością nosa, czy powiększone migdały wpływają na pozycję i pracę języka.
Diagnoza przed leczeniem ortodontycznym jest szczególnie ważna, gdyż pozwala na wczesne wykrycie i leczenie funkcjonalnych zaburzeń, co może zapobiec dalszym komplikacjom i ułatwić skuteczne leczenie.
Jak przebiega i ile trwa diagnoza neurologopedyczna w leczeniu ortodotnycznym?
oraz inne informacje praktyczne
Diagnoza składa się z 2 spotkań.
1.
Wywiad z rodzicami / opiekunami
Pierwsze z nich to konsultacja przeprowadzana przez neurologopedę z rodzicami. W trakcie tej rozmowy zbierzemy informacje o mowie dziecka i przebiegu dotychczasowego rozwoju
Uwaga! Jeśli konsultacja z naszym neurologopedą, odbyła się już wcześniej, nie później niż przed trzema miesiącami, spotkanie wstępne i powtórny wywiad nie będą potrzebne, bo mamy już wszystkie kluczowe informacje.
2.
Obserwacja i badanie dziecka
W trakcie tego spotkania będziemy obserwować dziecko w sytuacji związanej z jedzeniem, połykaniem mówieniem.
Nasz specjalista będzie również – z poszanowaniem komfortu dziecka – badał funkcje i budowę obszaru ustno-twarzowego.
Specjalistka neurologopedka będzie w trakcie spotkania oceniać między innymi:
- napięcie i dystrybucję napięcia mieśniowego w obszarze orofacjalnym, np. pozycję spoczynkową języka;
- prawidłową pracę narządów uczestniczących w akcie gryzienia, żucia i połykania pokarmu;
- sposób połykania, pozycję spoczynkową języka, zamknięcie ust, postawę i symetrię ciała, koordynację oko-ręka, kontakt wzrokowy;
- występowanie seplenienia i innych zaburzeń artykulacyjnych;
- oddychanie, tor oddychania.
Przeprowadzimy również ocenę wędzidełka. Polega ona na zbadaniu jego długości, grubości, umiejscowienia przyczepu oraz ruchomości języka, ale przede wszystkim w jaki sposób ogranicza lub nie funkcje języka
Kluczowe elementy oceny neurologopedyczrnej w kontekście leczenia ortodontycznego to:
- Długość wędzidełka – zbyt krótkie wędzidełko ogranicza ruchomość języka i może powodować problemy z karmieniem, wymową czy higieną jamy ustnej;
- Grubość wędzidełka – zbyt grube lub zgrubiałe wędzidełko również ogranicza ruchomość języka;
- Umiejscowienie przyczepu wędzidełka;
- Ruchomość języka – ocenia się zdolność do maksymalnego uniesienia języka do podniebienia, wycofania go do tyłu jamy ustnej oraz ruchy boczne. Ograniczona ruchomość sygnalizuje problem z wędzidełkiem.
Na koniec przedstawimy wyniki diagnozy i nasze obserwacje dotyczące rozwoju i stanu aparatu artykulacyjnego, prezentując rodzicom zaobserwowane trudności.
Wyjaśnimy dlaczego i co może dziać się w obszarze rozwoju mowy oraz przedstawimy nasze rekomendacje dotyczące kolejnych kroków oraz podjęcia – jeśli to będzie konieczne – terapii wspierającej leczenie ortodontyczne.
Jak się przygotować i co zabrać?
Żeby diagnoza przebiegła sprawnie i była jak najbardziej rzetelna, warto się trochę przygotować.
Bardzo pomocne w rozmowie będzie przyniesienie na rozmowę:
- krótkiego filmiku nagranego w trakcie zachowania, które niepokoi,
- nagranych próbek mowy dziecka,
- książeczki zdrowia i wyników na siatkach centylowych,
- wyników badań i diagnoz, jeśli były realizowane,
- opinii z placówki, do której chodzi dziecko,
- spisanych pytań i wątpliwości.
Jak przygotować dziecko?
Przygotowanie dziecka do diagnozy miofunkcjonalnej wymaga od rodzica delikatnego podejścia - rozmowa, a przede wszystkim badanie twarzy i ust przez obcą osobę, może być stresująca.
Warto przygotować dziecko na to, co może się wydarzyć podczas wizyty, w tym na rozmowy o twarzy i ustach. Pomocne jest wyjaśnienie, że ta rozmowa ma pomóc dziecku lepiej mówić.
Warto zachęcać do wyrażania uczuć i odpowiadać dziecku cierpliwie na jego pytania. To naturalne, że obawy i ciekawość się pojawiają.
Jeśli to możliwe, wspólnie z dzieckiem można przygotować nagrania w różnych sytuacjach - jedzenia, picia, opowiadania. To dobra okazja do rozmowy o tym, jak ważne dla mówienia są usta i język.
Dzięki takiemu podejściu, zmniejszy się towarzyszący sytuacji diagnozy stres, co ułatwi zaangażowanie się dziecka w proces wywiadu i obserwacji.
Udział i rola rodzica
Zaangażowanie rodziców w proces diagnostyczny prowadzonego przez neurologopedę w kontekście leczenia ortodontycznego jest kluczowe, ponieważ są głównymi obserwatorami codziennej komunikacji i artykulacji, dzięki czemu mają kluczowe informacje, które są niezbędne do postawienia trafnej diagnozy.
Idealnie, jeśli na pierwszą konsultację dziecko może przyjść z dwójką opiekunów, bo część wywiadu najlepiej przeprowadzić tylko z osobą dorosłą, aby nie omawiać problemów dziecka, przy dziecku, które słucha.
W przypadku dzieci bardzo małych z kolei chodzi o komfort rozmowy i spokój rodzica. Wiemy, że niektóre maluchy dość szybko się irytują i wymagają pełnej uwagi opiekuna, co jest w pełni zrozumiałe i przystosowawcze, ale może utrudniać swobodną rozmowę.
Jeśli z różnych powodów nie jest to możliwe, znajdziemy optymalne rozwiązanie i dostosujemy przebieg rozmowy do obecności dziecka.
Bardzo docenimy zgłaszanie obaw i wątpliwości – rodzice mają świetną intuicję i przekazywanie zespołowi diagnostycznemu swoich obaw, może prowadzić do poznania lepiej kontekstu i sytuacji dziecka.
Współpraca z zespołem czyli aktywne uczestnictwo – najlepiej obojga opiekunów – w spotkaniach ze specjalistą, pomaga przygotować jak najbardziej rzetelną diagnozę, co pomoże w efektywności prowadzonej terapii ortodontycznej.
Rozmawiając z naszymi specjalistami, warto zadawać dużo pytań i upewniać się, że wszystko, co mówi specjalista, jest zrozumiałe.
Co otrzymamy po zakończeniu diagnozy z neurologopedą?
Po diagnozie specjalista przekazuje:
- podsumowanie wywiadu
- rekomendacje dotyczące dalszych kroków, zalecenia do konsultacji z innymi specjalistami oraz rekomendacje przeprowadzenia badań
- rekomendacje do podjęcia terapii
Dalsze kroki po diagnozie?
W zależności od wyników diagnozy, możemy zarekomendować podjęcie i ćwiczeń w domu, zaproponować przeprowadzenie terapii neurologopedycznej, obejmującej spotkania ze specjalistą.
Może pojawić się również wskazanie do zabiegu podcięcia wędzidełka wraz z przygotowaniem do niego przez neurologopedę.
Gdzie odbywa się diagnoza?
Spotkania i obserwacja dziecka odbywają się w Centrum Fiklon, na ulicy Wielickiej 20, Kraków.
W przypadku braku możliwości spotkania osobistego, możliwe jest przeprowadzenie wywiadu wstępnego w postaci rozmowy zdalnej.
Umów się na konsultację
