Ocena wędzidełka języka i przygotowanie do zabiegu korekty

Wędzidełko języka to fałd tkankowy pomiędzy dolną powierzchnią języka i dnem jamy ustnej w środkowej płaszczyźnie ciała. Budowa wędzidełka jest zróżnicowana i przybiera różne formy od cienkiej, przezroczystej błony, po grube i mięsiste. Może wydawać się to błahostką, ale ten niepozorny element ma bardzo duży wpływ na mowę, a nawet postawę i z tego względu czasami wymaga przeprowadzenia zabiegu.

Rodzaje zabiegów korekty wędzidełka języka

Ze względu na charakter zabiegu i jego zakres oraz przebieg, wyróżnić można kilka różnych typów korekty wędzidełka. Dziecko moze być poddane trzem rodzajom zabiegów:

Frenulotomia (frenotomia) – przecięcie wędzidełka.
Frenektomia – całkowite wycięcie wędzidełka.
Frenuloplastyka – zawiera różne metody korekty.

Zabieg przeprowadzany jest przez lekarza, zazwyczaj w znieczuleniu miejscowym (chociaż w wybranych przypadkach może wymagać znieczulenia ogólnego – decyduje o tym rodzic w porozumieniu z lekarzem). Rekomendację do zabiegu przekazuje neurologopeda, natomiast o sposobie i formie zabiegu decyduje operator przeprowadzający procedurę.

Przed i po zabiegu dziecko wymaga bezwzględnej opieki neurologopedycznej.

Jakie są wskazania do korekty wędzidełka?

Skrócone wędzidełko języka u noworodków i niemowlaków będzie sprzyjało nieprawidłowej pozycji spoczynkowej języka oraz powodowało trudności koordynacyjne: ssanie, oddychanie, połykanie. A w rezultacie może być przyczyną problemów z karmieniem. Dodatkowo powoduje zaburzenia napięcia mięśniowego i nieprawidłowy rozwój twarzoczaszki.

Wraz z rozwojem dziecka problem narasta i skrócenie wędzidełka języka może wpływać na:

zaburzony tor oddechowy,
niewłaściwy styl połykania,
nieprawidłową pozycję spoczynkową: języka, warg i żuchwy,
wady artykulacyjne,
wady zgryzu,
nieprawidłowy rozwój twarzoczaszki,
chrapanie,
ślinienie,
nieprawidłową postawę ciała,
napięciowe bóle głowy,
wybiórczość pokarmową,
zaburzoną pracę mięśni.

Dodatkowo jeśli u jednego z rodziców występuje ankyloglosja, czyli skrócenie wędzidełka, warto ocenić wędzidełko u dziecka.

Jak przebiega diagnoza i ocena skrócenia wędzidełka języka u dzieci?

Diagnoza rozpoczyna się od szczegółowego wywiadu z rodzicami ze szczególnym uwzględnieniem procesu karmienia oraz rozszerzania diety. Następnie wędzidełko oceniane jest według 4- stopniowej klasyfikacji E. Coryllos. A dokładniej: stopień skrócenia, budowa i miejsce przyczepów wędzidełka języka. Następnie terapeuta sprawdza pozycję i kształt języka w trakcie spoczynku, jak również w ćwiczeniach, a także funkcje i możliwe ich zaburzenie.

W trakcie spotkania niezbędna jest ocena palpacyjna języka oraz mięśni kompleksu ustno-twarzowego (czyli badanie manualne wykonywane w gabinecie neurologopedy). Następuje również obserwacja sposobu jedzenia i picia, oraz toru oddechowego.

Diagnozę dopełnia ocena artykulacji głosek.

Terapeuta prowadzi też instruktaż dla rodziców, dotyczący stymulacji i ćwiczeń, które powinny być wykonywane w domu, żeby przygotować dziecko do zabiegu przecięcia wędzidełka. Jest to bardzo istotne, ponieważ brak odpowiedniego przygotowanie języka i wędziełka przed zabiegiem, może spowodować, że w wyniku jego przecięcia ruchomość języka jeszcze bardziej się pogorszy.

Długość procesu przygotowania jest bardzo zróżnicowana i uzależniona od wyjściowej sprawności aparatu mowy oraz pracy mięśni i gotowości dziecka do współpracy z terapeutą (co może wynikać z nadwrażliwości wewnątrz jamy ustnej). Proces przygotowania może trwać od jednej do nawet kilkudziesięciu sesji.

Wykorzystywane metody

Każde dziecko jest indywidualnie przygotowywane do zabiegu.

Główne metody stosowane przez neurologopedę przed zabiegiem to:

terapia manualna,
usprawnianie narządów mowy,
trening ruchów lateralnych,
stymulacja wewnątrz jamy ustnej.

Jakie są efekty korekty wędzidełka

Bezpośrednim celem zabiegu jest zwiększenie mobilności języka. Ma ona wpływ na poprawę funkcjonowania dziecka, niwelowanie trudności w karmieniu oraz brak zaburzeń funkcji prymarnych czy artykulacji.

Dobrze wykonany zabieg, jak również prawidłowe przygotowanie przed zabiegiem i opieka pozabiegowa wpłynie na poprawę ruchomości języka, a co za tym idzie, prawidłową obróbkę pokarmów, zredukuje ból oraz poprawi pracę mięśni kompleksu ustno-twarzowego.

Należy jednak pamiętać, że sam zabieg korekty wędzidełka nie rozwiąże błyskawicznie wszystkich problemów logopedycznych, ortodontycznych czy fizjoterapeutycznych. Czasami niezbędna jest kontynuacja terapii logopedycznej oraz praca nad prawidłowymi funkcjami i artykulacją.

Udział i rola rodzica przy ocenie wędzidełka języka

W przygotowaniu do zabiegu korekty wędzidełka, jak również w opiece pozabiegowej rodzice odgrywają kluczową rolę. Po uprzednim instruktażu opiekunowie powinni wykonywać masaż i wspierać dziecko w ćwiczeniach, bowiem regularność jest kluczowa dla prawidłowego procesu gojenia.

Prosimy Was też o obserwację tego procesu gojenia – informacje o tym, jak dziecko się zachowuje i reaguje na ranę i bliznę pomoże terapeucie odpowiednio monitorować cały proces terapii i w razie potrzeby adekwatnie dostosować ćwiczenia i stymulację.

Terapeuta może poprosić o przesyłanie zdjęć jamy ustnej dziecka, żeby oceniać prawidłowość procesu gojenia się rany.

Opiekunowie będę też zaangażowani w przygotowanie wszystkich niezbędnych badań potrzebnych przed zabiegiem oraz zadbanie o higienę jamy ustnej (próchnica lub inne stany zapalne jamy ustnej są wskazaniem do odroczenia zabiegu).