Terapia mutyzmu wybiórczego
Mutyzm wybiórczy to zaburzenie lękowe, które objawia się brakiem mówienia w określonych sytuacjach społecznych, mimo że dziecko potrafi mówić i rozumie mowę. Terapia koncentruje się na stopniowym zwiększaniu poczucia bezpieczeństwa dziecka w wybranych sytuacjach, przy współpracy z rodzicami. W terapii stosuje się między innymi techniki behawioralne oraz terapię poznawczo-behawioralną, które mają na celu zmniejszenie lęku i zachęcanie do komunikacji. Czasem, w razie potrzeby włączana jest także farmakoterapia. Mutyzm wybiórczy wymaga prowadzenia szerokich działań terapeutycznych obejmujących nie tylko dziecko, ale również rodzinę i środowisko edukacyjne.
Jakie są wskazania do terapii mutyzmu?
Terapia mutyzmu wybiórczego jest wskazana, gdy dziecko nie mówi w określonych sytuacjach społecznych, mimo że w innych okolicznościach jest w stanie komunikować się werbalnie. Ta forma zaburzenia lękowego może prowadzić do trudności w szkole lub w interakcjach społecznych, co negatywnie wpływa na funkcjonowanie dziecka i rodziny.
Przed rozpoczęciem terapii mutyzmu wybiórczego konieczne jest przeprowadzenie diagnozy tego zaburzenia, aby wykluczyć inne problemy, jak afazja, opóźniony rozwój mowy czy zaburzenia ze spektrum autyzmu.
Jak przebiega i ile trwa terapia mutyzmu?
Terapia mutyzmu wybiórczego jest procesem, który może różnić się czasem trwania w zależności od indywidualnych potrzeb dziecka, jego środowiska oraz stopnia zaawansowania zaburzenia.
Przebieg i czas trwania terapii są uzależnione od wielu czynników, w tym od zaangażowania rodziny i nauczycieli, jak również od głębokości zaburzenia i poziomu lęku dziecka.
Po przeprowadzeniu pełnej diagnozy specjalista tworzy i uzgadnia z rodzicami indywidualny plan terapii. Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) jest często kluczowym elementem pracy, skupiając się na zmianie sposobu myślenia dziecka o sytuacjach, które wywołują lęk oraz na zachęcaniu do stopniowego i kontrolowanego angażowania się w mówienie.
Z czasem stopniowo, wprowadzamy dziecko w sytuacje wywołujące lęk, pomagając mu zbudować zaufanie i umiejętności potrzebne do mówienia.
Regularne oceny postępów i dostosowywanie planu terapii w miarę potrzeb, w zależności od postępów dziecka są koniecznym elementem udanego procesu.
Czas trwania terapii mutyzmu wybiórczego może być różny, ale zwykle jest to niestety proces długotrwały. U niektórych dzieci można zauważyć pierwsze zmiany w ciągu kilku tygodni, podczas, gdy inne mogą potrzebować regularnych sesji terapeutycznych przez dłuższy czas – szczególnie w przypadkach bardziej złożonych lub gdy mutyzm wybiórczy współistnieje z innymi zaburzeniami.
Efektywność terapii zależy od wielu czynników, ale z zaangażowaniem i odpowiednimi interwencjami, większość dzieci z mutyzmem wybiórczym może znacząco poprawić swoją zdolność do mówienia w różnych sytuacjach.
Cele terapii mutyzmu
Celem terapii mutyzmu wybiórczego jest pomoc dziecku w przezwyciężeniu lęku przed mówieniem w określonych sytuacjach społecznych i umożliwienie mu swobodnej komunikacji.
Specyficzne cele terapii mogą obejmować:
- Zmniejszenie lęku – głównym celem jest zmniejszenie poziomu lęku związanego z mówieniem w obecności innych osób, co jest kluczowe dla przełamania mutyzmu,
- Zwiększenie komfortu w komunikacji – praca nad zwiększeniem poczucia bezpieczeństwa dziecka w różnych sytuacjach społecznych, co ułatwi mu inicjowanie i podtrzymywanie rozmów,
- Rozwój umiejętności werbalnych – pomoc w rozwijaniu i ulepszaniu umiejętności mówienia, w tym lepszej dykcji, płynności mowy i zdolności do wyrażania myśli,
- Poprawa umiejętności społecznych – pomoc dziecku w rozwoju umiejętności społecznych, takich jak utrzymywanie kontaktu wzrokowego, interpretacja mowy ciała i radzenie sobie w interakcjach z rówieśnikami,
- Zwiększenie pewności siebie – wzmocnienie pewności siebie dziecka poprzez pozytywne doświadczenia komunikacyjne, które zachęcają do częstszego angażowania się w rozmowy,
- Wsparcie dla rodziny i nauczycieli – edukacja i wsparcie dla rodziców oraz nauczycieli, w tym strategie, jak zachęcać i wspierać dziecko w mówieniu w domu i w szkole.
Wykorzystywane metody
Nasi terapeuci stosują różne metody i narzędzia w trakcie terapii:
Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) - jest jednym z najbardziej skutecznych podejść w terapii mutyzmu wybiórczego. Skupia się na zmianie negatywnych myśli i przekonań dziecka dotyczących mówienia oraz na nauce nowych, pozytywnych sposobów myślenia i reagowania w sytuacjach społecznych.
Trening umiejętności społecznych - Zajęcia grupowe lub indywidualne, które uczą dziecko podstawowych umiejętności społecznych, takich jak utrzymywanie kontaktu wzrokowego, używanie gestów, czy tura w rozmowie. Te umiejętności pomagają dziecku czuć się bardziej komfortowo w interakcjach z innymi.
Shaping (kształtowanie zachowania) - Ta technika polega na stopniowym zachęcaniu dziecka do mówienia przez nagradzanie prób komunikacji, począwszy od prostych gestów, aż po pełne zdania i swobodne rozmowy.
Wzmocnienie pozytywne - Regularne stosowanie pochwał i nagród za każde, nawet najmniejsze postępy w mówieniu, co zwiększa motywację dziecka do dalszego wysiłku.
Terapia rodzinna - Współpraca z rodzicami i rodzeństwem, aby stworzyć środowisko wspierające rozwój mowy dziecka w domu. Edukacja rodziców, jak najlepiej wspierać dziecko, jest kluczowym elementem terapii.
Współpraca ze szkołą - Włączenie nauczycieli i personelu szkolnego do procesu terapeutycznego, aby dziecko otrzymało wsparcie również w środowisku edukacyjnym.
Wdrożenie tych metod wymaga spersonalizowanego podejścia, dostosowanego do indywidualnych potrzeb i reakcji dziecka, a także stałej współpracy między terapeutami, rodzicami i nauczycielami.
Jakie są efekty terapii mutyzmu wybiórczego u małych dzieci?
Główne efektów, które można zaobserwować po przeprowadzonej terapii to:
- Zmniejszenie lęku społecznego – Jednym z najważniejszych efektów terapii jest obniżenie poziomu lęku społecznego, który jest kluczową przyczyną mutyzmu. Dziecko zaczyna czuć się bezpieczniej w sytuacjach, które wcześniej wywoływały strach.
- Zwiększenie zdolności komunikacji werbalnej – Dzieci z mutyzmem wybiórczym stopniowo zaczynają mówić w sytuacjach, w których wcześniej milczały. Obejmuje to zarówno rozmowy z rówieśnikami, jak i dorosłymi w różnych środowiskach, takich jak szkoła czy miejsca publiczne,
- Poprawa umiejętności społecznych – Dzięki terapii dzieci uczą się, jak nawiązywać kontakty, utrzymywać rozmowę, interpretować sygnały niewerbalne, co zwiększa ich komfort w interakcjach społecznych.
- Zwiększenie pewności siebie – Poprawa komunikacji i umiejętności społecznych często prowadzi do wzrostu pewności siebie i samooceny. Dziecko staje się bardziej otwarte na nowe wyzwania i mniej boi się wyrażać swoje myśli i uczucia.
- Lepsza adaptacja szkolna – Dzieci, które pokonują mutyzm, często odnoszą lepsze wyniki w szkole, ponieważ są w stanie aktywniej uczestniczyć w zajęciach i lepiej współpracować z nauczycielami oraz kolegami.
- Poprawa ogólnego funkcjonowania rodzinnego – Kiedy dziecko zaczyna mówić, zmniejsza się stres związany z jego mutyzmem, co pozytywnie wpływa na całą rodzinę. Rodzice czują ulgę, widząc postępy swojego dziecka, a relacje rodzinne mogą się poprawić.
Efekty te są często trwałe, ale ważne jest kontynuowanie wsparcia i motywowania dziecka, nawet po zakończeniu intensywnej terapii, aby utrzymać i rozwijać osiągnięte umiejętności komunikacyjne.
Udział i rola rodzica w terapii
Zaangażowanie rodziców w proces terapii jest kluczowe, ponieważ to oni spędzają z dzieckiem najwięcej czasu i najczęściej się z nim komunikują. Stworzenie pozytywnego i bezpiecznego środowiska domowego wspierającego dziecko jest konieczne, żeby pojawiła się pozytywna zmiana.
Prosimy też opiekunów o obserwację i komunikację postępów – informacje o tym, jak dziecko się zachowuje, są bardzo przydatne w procesie.
Gdzie się odbywa terapia?
Spotkania odbywają się stacjonarnie, w Centrum Fiklon, na ulicy Wielickiej 20, Kraków.
W przypadku tej terapii nie ma możliwości realizacji zdalnie.
Ile kosztuje terapia mutyzmu wybiórczego?
Pierwsze spotkanie
Spotkanie indywidualne z dzieckiem i rodzicami
240 PLN
Kolejne sesje
Indywidualna sesja terapeutyczna z dzieckiem (50 minut)
190 PLN
Umów się na konsultację
