Wprowadzanie AAC i instruktaż dla rodziców
AAC czyli narzędzia komunikacji wspomagającej i alternatywnej to określenie szerokiego zestawu metod wspierających rozwój mowy u małych dzieci lub umożliwiających porozumiewanie się dzieciom niewerbalnym. Nasi specjaliści pomagają podjąć decyzję o tym, kiedy i jaki rodzaj AAC wprowadzić oraz wspierają rodziców i dziecko w opanowaniu wybranych wspólnie narzędzi.
Jakie są wskazania do wprowadzenia AAC?
Przed wprowadzeniem AAC należy przede wszystkim przeprowadzić pogłębioną funkcjonalną diagnostykę aktualnych umiejętności komunikacyjnych dziecka oraz możliwości stosowania przez nie różnych wspomagających narzędzi.
Rozpatruje się wówczas zarówno fizyczne umiejętności dziecka (motoryka mała i duża, prawidłowe widzenie, funkcjonowanie ruchowe), poziom rozwoju poznawczego i rozumienie języka, jak i możliwości wdrożenia AAC przy współpracy z rodziną dziecka. Ważną informacją jest również przyczyna zaburzenia rozwoju mowy.
Wskazania do diagnozy rozwoju mowy i rozważenia wprowadzenie metod AAC u małego dziecka obejmują kilka kluczowych sytuacji:
- brak lub znaczne opóźnienie rozwoju mowy, w tym afazja – zaburzenia ekspresji językowej;
- wsparcie w rozwoju językowym: badania wykazują, że wczesne wprowadzenie AAC pozytywnie wpływa na rozwój językowy dzieci z złożonymi potrzebami komunikacyjnymi (CCN – complex communication needs), wspierając ich w początkowych etapach nauki języka;
- zaburzenia ze spektrum autyzmu;
- zespoły genetyczne;
- choroby neurologiczne;
- niepełnosprawność intelektualna;
- zaburzenia kontroli narządów mowy (np.: dzieci z MPD).
Decyzja o wprowadzeniu AAC jest zawsze podejmowana indywidualnie, uwzględniając specyficzne potrzeby i możliwości każdego dziecka oraz zgodę rodziców.
Wczesna interwencja z wykorzystaniem AAC może przynieść znaczące korzyści w rozwoju komunikacyjnym i językowym małego dziecka, pod warunkiem, że jest wprowadzana systematycznie i systemowo (z zaangażowaniem wszystkich osób z otoczenia dziecka).
Dzień AAC
Zapraszamy rodziców i specjalistów zainteresowanych tematyką komunikacji alternatywnej i wspomagającej (AAC).
W trakcie dnia otwartego, zaplanowaliśmy wykład, spotkania ze specjalistami, warsztaty i prezentacje urządzeń.
Dołącz do nas 8 lutego 2024.
Jak przebiega i ile trwa wprowadzanie AAC - komunikacji alternatywnej?
Proces zaczyna się od analizy dotychczas przeprowadzonych diagnoz i zrozumienia przez specjalistkę kontekstu, trudności oraz potrzeb dziecka.
Pierwsze spotkanie ze specjalistką AAC organizujemy – jeśli jest to możliwe – bez obecności dziecka, żeby omówić z rodzicami skalę trudności i możliwości pracy z dzieckiem. Nasz specjalista przedstawia również różne narzędzia, opisując ich praktyczne wady i zalety oraz wymogi dotyczące ich stosowania.
Pokazujemy jak wyglądają systemy analogowe (obrazkowe) oraz narzędzia elektroniczne (np: MÓWik). O samych narzędziach i metodach przeczytać też można w naszym artykule.
Kolejny etap to spotkania z dzieckiem (często w obecności rodzica, by umożliwić obserwację procesu wprowadzania AAC). Terapeuta od początku pracuje nad motywacją malucha, rozbudzeniem intencji komunikacyjnej, dzieleniem wspólnego pola uwagi, jak również stara się poszerzyć zakres rozumienia języka. W sytuacjach zabawowych poprzez modelowanie wprowadza się dziecku pierwsze gesty i słowa, dbając o włączenie w proces nauki wszystkich kanałów komunikacyjnych (wzrok, słuch, dotyk, konkrety i symbole), tak, aby maksymalnie zwiększyć szansę utrwalenia nowego sposobu porozumiewania się.
Ważną regułą jest także wprowadzanie nowych pojęć od konkretu, przez zdjęcie do symbolu, co jest zgodne z procesem przyswajania wiedzy przez dzieci. W miarę postępów terapeuta uczy dziecko korzystać z coraz bardziej rozbudowanych narzędzi oraz prezentuje konkretne techniki/sytuacje, w których można stosować AAC.
Równolegle edukacją objęte są też osoby z otoczenia dziecka, zatem najpierw najbliższa rodzina. Przygotowujemy z rodzicami odpowiedni zestaw ilustracji lub symboli, który będzie używany w naturalnej komunikacji z dzieckiem w domu. Istnieje też opcja spotkania z opiekunami dziecka w placówce (żłobku lub przedszkolu), aby wprowadzić ich w szczegóły stosowanej metody i wyjaśnić, jak wspomagać dziecko w różnych aspektach komunikacji.
Czas trwania procesu jest kwestią bardzo indywidualną; na ogół zajmuje on kilka miesięcy, przy czym w miarę upływu czasu spotkania z terapeutą stają się coraz rzadsze – mają one jedynie służyć kontroli, wsparciu i rozwiązywaniu ewentualnych problemów.
Cele wprowadzania AAC
Eksperci wybierając optymalną metodą AAC, prowadząc instruktaż i adaptując narzędzie do świata i otoczenia dziecka, stawiają sobie za cel umożliwienie dziecku komunikacji z otoczeniem, a w konsekwencji wsparcie w rozwoju poznawczym i społecznym.
Jeśli zasoby dziecka na to pozwalają, istotnym celem tych działań jest też wywołanie mowy i rozwój języka. Badania (Millar, Light i Schlosser, 2006) wskazują, że po wdrożeniu AAC znacząco wzrasta poziom wokalizacji u dzieci, a co ważne, nie zaobserwowano spadku lub zahamowania rozwoju mowy.
Umożliwienie dzieciom skutecznego komunikowania się wpływa na obniżenie poziomu frustracji i lęku oraz niweluje trudne zachowania związane z niemożnością zaspokojenia potrzeb. Obserwuje się również szereg pozytywnych skutków: zastosowanie AAC wzmacnia samodzielność dziecka, powoduje wzrost poczucia własnej wartości oraz wspiera poczucie sprawstwa.
Udział i rola rodzica oraz otoczenia przy wprowadzaniu AAC
Zaangażowanie rodziców i otoczenia w proces wprowadzania AAC jest absolutnie kluczowe.
Po pierwsze, opiekunowie powinni brać czynny udział w diagnozie potrzeb związanych z AAC oraz wyborze optymalnego narzędzia. Optymalnego, czyli takiego, które dla dziecka będzie najwygodniejsze i da obietnicę najlepszych efektów w postaci wspierania rozwoju mowy lub uzyskania samodzielności w komunikacji.
Na tym jednak udział rodziców się nie kończy – muszą oni bardzo mocno angażować się we wspieranie dziecka w wykorzystywaniu wybranej metody czy metod, pomagać mu w rozbudowie słownika i optymalnym wykorzystaniu narzędzia oraz edukować i zachęcać otoczenie (dziadkowie, znajomi, wychowawcy w przedszkolu etc.) do korzystania z AAC i wspierania dziecka w tych wysiłkach.
Prosimy też o obserwację i komunikację postępów oraz trudności – informacje o tym, jak dziecko korzysta z AAC i jaki wpływ ma ona na jego rozwój, są bardzo przydatne w procesie.
Gdzie się odbywa się instruktaż AAC?
Spotkania odbywają się stacjonarnie, w Centrum Fiklon, na ulicy Wielickiej 20, Kraków.
W przypadku tej terapii nie ma możliwości realizacji zdalnie.
Kto prowadzi te zajęcia w Fiklonie?
Umów się na konsultację
