Widget przeznaczony do wyświetlania podstawowych informacji o artykule. Aby edytować te informacje przejdź do podstawowej edycji.
Wczesna diagnoza autyzmu – jak rozpoznać ASD u dziecka do wieku przedszkolnego?Objawy spektrum autyzmu pojawiają się najczęściej na w pierwszych trzech latach życia dziecka, jednak często zdarza się, że zaburzenia diagnozowane są dopiero u dzieci w wieku szkolnym, a nawet u dorosłych. By ułatwić dorastającemu człowiekowi samodzielne życie i funkcjonowanie w społeczeństwie, ważne jest jednak wczesne rozpoznanie zaburzeń ze spektrum autyzmu. Na co zwrócić uwagę w pierwszych latach dziecka? Gdzie i kiedy szukać wsparcia w ewentualnej diagnozie?
AKTUALIZACJA: 20 października, 2024
WERYFIKACJA MERYTORYCZNA
Magda Zapolnik
Spis treści
Wszystkie elementy spisu treści zostaną pobrane i wyświetlone automatycznie na podstawie uzupełnionych danych w widgetach "Rozdział"
Ta sekcja widoczna jest tylko podczas edycji!
Czym jest autyzm?
Wartość odnośnika: Czym-jest-autyzm--
Czym jest autyzm?
Od wielu lat w Polsce i na świecie prowadzone są kampanie uświadamiające społeczeństwu, czym są zaburzenia ze spektrum autyzmu. Coraz więcej z nas zdaje sobie sprawę z tego, jak wspierać osoby autystyczne, coraz więcej jest także przypadków diagnozy zaburzeń ze spektrum autyzmu.
Do niedawna mówiło się o liczbie zachorowań 1:100, obecnie zaburzenia ze spektrum autyzmu diagnozuje się – według różnych statystyk i lokalizacji – u jednego na 36-63 dzieci.
Obecnie różnego typu nieprawidłowości rozwojowe nazywane potocznie autyzmem określane są przez specjalistów jako zaburzenia ze spektrum autyzmu (ang. Autism Spectrum Disorder – ASD).
Według klasyfikacji DSM-5 w ASD występują dwie grupy objawów, które występują już w okresie wczesnego dzieciństwa, ograniczając i upośledzając codzienne funkcjonowanie.
- deficyty w zakresie komunikacji społecznej i w zakresie interakcji społecznej (obejmujące zarówno zaburzenia komunikacji werbalnej i niewerbalnej, rozwijanie i podtrzymywanie relacji oraz odwzajemnianie społeczno-emocjonalne);
- ograniczone, powtarzalne wzorce zachowań, zainteresowań lub aktywności (mogą to być stereotypowe, powtarzające się wypowiedzi lub ruchy, nadmierne przywiązanie do rutyny i silny opór wobec zmian, sztywne, nietypowe zainteresowania, a także nadwrażliwość lub podwrażliwość w odniesieniu do bodźców sensorycznych).
Słowo „spektrum” dobrze oddaje różnorodność występujących objawów, które u każdego pacjenta mogą mieć inne nasilenie i dotyczyć różnych obszarów. Autyzm przejawiać się może w odmiennym funkcjonowaniu dziecka w takich sferach, jak: uczenie się, uwaga, nastrój i okazywanie emocji, towarzyskość i funkcjonowanie społeczne.
Najczęściej zwraca się uwagę na trudności w inicjowaniu i utrzymywaniu relacji z innymi, problemy w komunikacji, powtarzające się i stereotypowe zachowania, nietypowe reakcje na bodźce sensoryczne, a często także intensywne zainteresowania lub fascynacje.
Dawniej w ramach zaburzeń ze spektrum autyzmu rozróżniano autyzm dziecięcy, atypowy i zespół Aspergera, obecnie w diagnozie klinicznej stosuje się jedynie pojęcie zaburzeń ze spektrum autyzmu. Mogą one obejmować zarówno pacjentów o niższym poziomie inteligencji, wycofanych społecznie, z trudnościami w komunikacji oraz funkcjonowaniu społecznym, jak i osoby o ponadprzeciętnej inteligencji, jednak mierzące się z trudnościami w przystosowaniu i rozpoznawaniem sytuacji społecznych, dawniej diagnozowane jako pacjenci z zespołem Aspergera.
Ta sekcja widoczna jest tylko podczas edycji!
Czy autyzm jest chorobą?
Wartość odnośnika: Czy-autyzm-jest-chorob--1
Czy autyzm jest chorobą?
Obecnie funkcjonują różne podejścia do autyzmu, z czego niektóre zakładają, że nie jest on zaburzeniem, a jedynie przejawem neuroróżnorodności ludzi, różnego postrzegania przez nich świata i siebie samego.
Szczególnie dotyczy to osób wysokofunkcjonujących z diagnozą ASD cechujących się także wysokim ilorazem inteligencji, które z powodzeniem dostosowują się do różnych sytuacji i ról społecznych oraz skutecznie funkcjonują w grupie. Kryteria diagnostyczne tego zaburzenia mogą być uznawane za neuroatypowość czy odmienny styl poznawczy.
Odmienna konstrukcja mózgu osób autystycznych powodująca ich niedostosowanie do obowiązujących w społeczeństwie wzorców i norm nie musi świadczyć o patologii w obrębie ich anatomii, fizjologii czy psychiki.
Niemniej jednak jasnym jest, że osoby te potrzebują większego wsparcia, by funkcjonować w społeczeństwie tak samo sprawnie, jak osoby neurotypowe. Często osoby dotknięte autyzmem uznawane są za inne, niefunkcjonujące w typowy sposób, przez co reakcje na ich niezrozumiałe zachowania mogą być trudne dla obu stron i powodować społeczne odrzucenie.
Z tego względu konieczna jest nie tylko wczesna diagnoza autyzmu, ale także edukacja otoczenia autysty, jak i całego społeczeństwa.
Należy też wspomnieć, że w niektórych przypadkach zaburzenia ze spektrum autyzmu idą w parze z zaburzeniem rozwoju intelektualnego (niepełnosprawnością intelektualną) i upośledzeniem funkcji językowych, co mocno utrudnia osobie z autyzmem funkcjonowanie w społeczeństwie, nawiązywanie relacji, uzyskanie pracy czy edukacji i wymaga odpowiedniej terapii.
Objawy przypominające zaburzenia ze spektrum autyzmu mogą także współistnieć z poważnymi chorobami somatycznymi, takimi jak dziecięce porażenie mózgowe, epilepsja lub choroby genetyczne, dlatego zawsze w przypadku występowania niepokojących objawów konieczna jest pogłębiona diagnostyka i ewentualna terapia.
Ta sekcja widoczna jest tylko podczas edycji!
Możliwe przyczyny autyzmu
Wartość odnośnika: Mo-liwe-przyczyny-autyzmu-2
Możliwe przyczyny autyzmu
Do dziś nie są znane dokładne przyczyny występowania autyzmu. Szacuje się, że w dużej mierze – nawet 25-35% – zaburzenie może być uwarunkowane genetycznie, co potwierdzają przeprowadzone badania rodzin, w których stwierdzono cechy typowe dla autyzmu w strukturach mózgowych rodziców autystycznych dzieci.
W dyskusji o przyczynach wskazuje się także na defekty neurologiczne – uszkodzenia centralnego układu nerwowego. Zauważono także, że autyzm występuje częściej u dzieci, których matki doświadczyły trudności związanych z ciążą (krwawienia, cukrzyca ciążowa i inne komplikacje), a także przyjmowały w ciąży określone leki. Wykazano też korelację między wiekiem rodziców powyżej 30 lat, a zwiększonym ryzykiem wystąpienia objawów autyzmu.
Zwraca się uwagę także na zaburzenia flory bakteryjnej jelit, choroby autoimmunologiczne, przebyte infekcje i antybiotykoterapie oraz czynniki środowiskowe, takie jak zanieczyszczenia czy narażenie na szkodliwe substancje.
Wielokrotnie obalony natomiast został mit, jakoby szczepienia profilaktyczne powodowały autyzm.
Ta sekcja widoczna jest tylko podczas edycji!
Objawy autyzmu u małych dzieci
Wartość odnośnika: Objawy-autyzmu-u-ma-ych-dzieci-3
Objawy autyzmu u małych dzieci
Najczęściej rodzice obserwują zaburzenia rozwojowe u swojego dziecka przed osiągnięciem przez nie wieku 2 lat – w tym okresie zwraca się do lekarza 80% zaniepokojonych opiekunów, około połowa – już przed ukończeniem przez dziecko 18 miesięcy.
Zaniepokoić rodziców powinny wszelkie nieprawidłowości rozwojowe, w szczególności nieosiąganie przez dziecko tzw. „kamieni milowych”. W takim przypadku należy zwracać uwagę na dane umiejętności i stymulować ich rozwój, a przy nasilonym niepokoju – skonsultować się ze specjalistą.
Zaniepokoić mogą w szczególności takie objawy, jak:
- brak kontaktu wzrokowego, uśmiechu na widok dorosłego i reakcji na swoje imię w wieku 6 miesięcy;
- brak gaworzenia i gestykulowania (machania, wskazywania przedmiotów palcem, pokazywania części ciała, powtarzania gestów) w wieku 12 miesięcy;
- zaburzenia motoryki – brak kontroli wzrokowej przy przekładaniu zabawek, brak manipulacji zabawkami w wieku 7-8 miesięcy, chwyt nieprawidłowy w stosunku do wieku;
- nietypowość w wyrażaniu emocji - gdy dziecko nie cieszy się, otrzymując pochwałę, nie zwraca się po pocieszenie do rodzica, nie przerywa niepożądanej czynności po zwróceniu uwagi, w wieku 12-18 miesięcy;
- nieprawidłowy rozwój mowy – dziecko powinno znać pojedyncze słowa i naśladować proste dźwięki (np. odgłosy zwierząt) przed 16 miesiącem życia oraz znać dwuwyrazowe frazy przed 24 miesiącem życia; do 3 roku życia dziecko powinno budować proste zdania, zaczynać odmieniać wyrazy, stawiać pytania; dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu przejawiają często brak rozumienia mowy i brak przejawianych prób komunikacji przy nadmiernym naśladownictwie i echolalii (powtarzaniu usłyszanych fraz czy słów);
- nieprawidłowości w relacjach społecznych – dziecko do ukończenia 1 roku życia powinno przejawiać reakcje podążania uwagi za bodźcem słuchowym, wodzić wzrokiem za dorosłymi, próbować zwracać na siebie uwagę wokalizacjami czy wyciąganiem rąk, utrzymywać kontakt wzrokowy, domagać się obecności dorosłych; dziecko w wieku 18-24 miesięcy powinno bawić się z opiekunami, w razie potrzeby szukać u nich pomocy, porozumiewać się poprzez kiwanie i kręcenie głową; dziecko z objawami autyzmu często nie przejawia powyższych zachowań, za to komunikuje się płaczem lub krzykiem;
- nadmierny spokój, apatia, bierność, brak zainteresowania otoczeniem – dziecko w wieku 6 miesięcy powinno interesować się zabawkami, chwytać je, wokalizować, lokalizować źródło dźwięku; dziecko w wieku 2-3 lat powinno naśladować czynności dorosłych i tworzyć zabawy na ich podstawie, przyglądać się zabawie innych dzieci i do nich dołączać, słuchać opowieści i czytanych książeczek, interesować się otaczającym światem, zadawać pytania: „co to?”, „po co?”, „dlaczego?”;
- brak dążenia do samodzielności w czynnościach takich, jak ubieranie, jedzenie, brak naśladowania czynności dorosłych i zachowań społecznych w wieku do 3 lat;
- nieprawidłowe reakcje na bodźce, np. zaburzenia integracji sensorycznej, wybiórczość jedzenia, niezadowolenie przy wykonywaniu czynności higienicznych (przewijanie, czesanie, ubieranie), bierne lub agresywne reagowanie na próby przytulania; może występować agresja wobec rodziców lub autoagresja (np. uderzanie głową o twarde przedmioty), często występują także stereotypie i fiksacje, czyli powtarzalne zachowania, ruchy czy zabawy, machanie rękami, chodzenie na palcach, wpatrywanie się w jeden punkt;
- utrata jakichkolwiek wcześniej nabytych zdolności językowych lub społecznych.
W późniejszym okresie mogą występować trudności w uczeniu się i utrzymaniu uwagi, a także brak respektowania reguł społecznych.
Ta sekcja widoczna jest tylko podczas edycji!
Diagnoza autyzmu u niemowląt i dzieci do lat 3
Wartość odnośnika: Diagnoza-autyzmu-u-niemowl-t-i-dzieci-do-lat-3-4
Diagnoza autyzmu u niemowląt i dzieci do lat 3
Odstępstwa od rozwoju neurotypowego można zaobserwować już u niemowląt, jako że już noworodki przejawiają jako formę komunikacji zachowania z obszaru naśladownictwa i wzajemności. Stwierdzone braki rozwojowe w sferze komunikacji czy reakcji społecznych u dzieci od 4 miesiąca życia do 2 roku życia najczęściej określa się jako „zagrożenie autyzmem”.
Nie jest to jeszcze diagnoza autyzmu, ale już sytuacja zachęcająca rodziców do wdrożenia intensywnych działań stymulujących określane obszary rozwojowe.
Najbardziej znanym badaniem przesiewowym w kierunku autyzmu jest kwestionariusz M-CHAT-RF (Modified Checklist for Autism in Toddlers). W wielu krajach jest on używany w celu określenia grupy dzieci, u których konieczna jest dalsza diagnostyka w kierunku autyzmu. Według badań test ten może obniżyć średnią wieku dzieci diagnozowanych z autyzmem o 2 lata. Wysokie ryzyko autyzmu wykrywa u około 1% badanych dzieci, spośród których u 95% diagnozuje się faktyczne nieprawidłowości rozwojowe, a u ponad 47% – zaburzenia ze spektrum autyzmu.
W Japonii test ten jest stosowany jako przesiewowy; w Polsce proponowano jego podobne zastosowanie jako część bilansu dwulatka. Każdy zaniepokojony rodzic może wykonać test, który dostępny jest bezpłatnie w internecie. Kwestionariusz traktowany jest jako narzędzie prediagnostyczne, a więc jego wynik nie jest diagnozą, a jedynie wskazuje na konieczność wykonania badań czy obserwacji przez specjalistę. Test przeznaczony jest dla rodziców dzieci w wieku od 16 do 30 miesięcy.
Jednym z narzędzi do obserwacji dziecka w kierunku autyzmu przez specjalistę jest interaktywne narzędzie STAT (Screening Tool For Autism In Toddlers & Young Children) przeznaczone dla dzieci między 2 a 3 rokiem życia. U młodszych dzieci w wieku od 7 miesiąca życia można stosować obserwację przy użyciu narzędzi SACS-R (The Social Attention And Communication Study – Revised).
Nadal wskazuje się na potrzebę stworzenia bardziej wiarygodnych narzędzi do diagnozy autyzmu u dzieci przed ukończeniem 2 roku życia. Dawniej specjaliści często odmawiali stawiania takiej diagnozy czy nawet przeprowadzania procesu diagnozowania dziecka, które nie osiągnęło 2 lat. Obecnie to podejście się zmienia – diagnozuje się dzieci nawet w wieku 14 miesięcy.
Podaje się wiele pozytywnych skutków wczesnej diagnozy, stąd rozpoznane zagrożenie autyzmem traktuje się jako wskazanie do intensywnej stymulacji dziecka w obszarach, w których przejawia ono nieprawidłowości rozwojowe. Przy wczesnej diagnozie i odpowiednim wspomaganiu rozwoju zagrożenie autyzmem niekoniecznie musi przekładać się na diagnozę autyzmu w starszym wieku, gdyż rozwój dziecka cechuje się znaczną dynamiką i różnicami indywidualnymi – szacuje się, że diagnoza może być niestabilna u nawet jednej trzeciej dzieci zdiagnozowanych przed 30 miesiącem życia.
Ta sekcja widoczna jest tylko podczas edycji!
Diagnoza autyzmu u dzieci w wieku przedszkolnym
Wartość odnośnika: Diagnoza-autyzmu-u-dzieci-w-wieku-przedszkolnym-5
Diagnoza autyzmu u dzieci w wieku przedszkolnym
Proces diagnozy zaburzeń ze spektrum autyzmu jest złożony i często długotrwały. Najczęściej konieczny jest udział w nim zespołu specjalistów, w tym lekarza psychiatry. Całość procesu diagnozy zajmuje zwykle kilka spotkań.
Pierwszym krokiem diagnozy jest wywiad przeprowadzany z rodzicami i wypełnienie ankiety lub kwestionariusza. Stosuje się takie testy, jak M-CHAT, CARS (skala oceny autyzmu dziecięcego) czy ASRS (zestaw kwestionariuszy do diagnozy spektrum autyzmu).
Takie testy wypełniane przez rodziców czy opiekunów nie zawsze są wiarygodne, jako że może zachodzić mechanizm łagodzenia lub pomijania niewygodnych faktów na temat dziecka przez rodziców i niejako nieświadome pokazanie ich w lepszym świetle, zaburzając wyniki testu.
Następnie specjalista obserwuje dziecko w kontakcie z rodzicami i z nim samym. U dzieci w wieku przedszkolnym najczęściej stosuje się protokół ADOS-2 (Autism Diagnostic Observation Schedule), przeznaczony teoretycznie dla każdej grupy wiekowej po 12 miesiącu życia. Obserwacja trwa około 2 godzin, w trakcie których dziecko zachęcane jest do wykonywania określonych zadań i zabaw.
Celem protokołu jest zauważenie ewentualnych nieprawidłowości rozwojowych w obszarach mogących wskazywać na autyzm. Nie bada się ogólnego rozwoju w zakresie motoryki czy zdolności poznawczych, zwraca się natomiast uwagę na umiejętności w sferze komunikacji, interakcji społecznych oraz ewentualne powtarzalne zachowania badanego.
Konsultacja psychologiczna
Porozmawiaj z psychologiem dziecięcym, jeśli niepokoi Cię zachowanie Twojego dziecka.
Ta sekcja widoczna jest tylko podczas edycji!
Autyzm a inne choroby – badania wspomagające i genetyczne
Wartość odnośnika: Autyzm-a-inne-choroby-badania-wspomagaj-ce-i-genetyczne-6
Autyzm a inne choroby – badania wspomagające i genetyczne
Objawy autyzmu mogą występować na skutek innych zaburzeń, z tego względu ważne w procesie diagnozy jest różnicowanie chorób. U dziecka może występować całościowe zaburzenie rozwoju lub zaburzenia uczenia się, zespół nadpobudliwości psychoruchowej.
Czasami objawy autyzmu mogą występować na skutek chorób somatycznych, takich jak wrodzona toksoplazmoza, mózgowe porażenie dziecięce czy padaczka. Zaburzenia ASD mogą współwystępować także z chorobami genetycznymi takimi, jak zespół Retta, zespół łamliwego chromosomu X, choroby metaboliczne, zespół DiGeorge’a, zespół Williamsa i Beurena, stwardnienie guzowate oraz inne choroby związane z mutacjami genetycznymi.
Pomocne w diagnozie autyzmu i poznawaniu jego przyczyn, a także w różnicowaniu go z innymi schorzeniami, mogą być więc badania DNA, a także badania obrazowe (rezonans magnetyczny lub tomografia komputerowa mózgu) i elektroencefalografia (EEG).
Podstawą jest oczywiście badanie przedmiotowe pacjenta przy zwróceniu uwagi na towarzyszące, niespecyficzne objawy schorzenia. Często przeprowadza się także badanie wzroku i słuchu, by wykluczyć zaburzenia w tym zakresie.
Ta sekcja widoczna jest tylko podczas edycji!
Alternatywne sposoby wczesnej diagnozy autyzmu
Wartość odnośnika: Alternatywne-sposoby-wczesnej-diagnozy-autyzmu--7
Alternatywne sposoby wczesnej diagnozy autyzmu
W ostatnich latach przybywa odkryć związanych z autyzmem oraz sposobów jego wczesnego wykrywania. Naukowcy stwierdzili m.in. widoczną w rezonansie magnetycznym mózgu zwiększoną ilość płynu mózgowo-rdzeniowego u nawet 70% 6-miesięcznych dzieci zdiagnozowanych w późniejszym wieku jako osoby z autyzmem. Na podstawie badań na małpach można postulować także o zmniejszonym stężeniu wazopresyny w płynie mózgowo-rdzeniowym osób cierpiących na autyzm.
Obiecującą alternatywną metodą wczesnej diagnozy autyzmu jest urządzenie do śledzenia ruchów gałek ocznych (eye-tracking). Taki sposób diagnostyki został zaproponowany do użycia w formie tabletu wyświetlającego interaktywne elementy. Neurotypowi pacjenci zazwyczaj podążają wzrokiem za tymi elementami, natomiast dzieci z autyzmem mogą patrzeć w inne miejsca ekranu. Taka metoda została zatwierdzona przez FDA do użycia w diagnostyce autyzmu w USA. Została przetestowana na dzieciach w wieku od 16-30 miesięcy, dając wyniki 71% wrażliwości i 80,7% specyficzności w porównaniu do diagnozy klinicznej.
Nad podobnym narzędziem pracował zespół Harimata z Krakowa we współpracy z zespołami ośrodków naukowych w Szwecji i Wielkiej Brytanii. Zaprojektowana przez nich eksperymentalna aplikacja również przeznaczona była na tablet, który miał być wyposażony w żyroskop i akcelerometr.
Aplikacja miała postać przyjaznej dla dzieci 15-minutowej gry nazwanej Play.Care. W jej trakcie zbierane były informacje na temat motoryki dziecka i jego interakcji z tabletem: szybkości przesuwania palcem po ekranie, siły nacisku, płynności i innych cech wykonywanych ruchów, a także stopnia rozproszenia uwagi i rozpoznawania emocji przez dziecko. Dane były przetwarzane przez algorytmy sztucznej inteligencji. Na tej podstawie możliwe było wykrycie oznak autyzmu u dzieci w wieku od 30 miesięcy do ukończenia 6 lat z nawet 90% skutecznością. Projekt zakończono jednak w 2019 roku.
Ta sekcja widoczna jest tylko podczas edycji!
Wczesna terapia autyzmu
Wartość odnośnika: Wczesna-terapia-autyzmu--8
Wczesna terapia autyzmu
Terapia w przypadku autyzmu nie ma na celu wyleczenia dziecka, a ułatwienie jego rozwoju i funkcjonowania w społeczeństwie. Najczęściej konieczna jest opieka i współpraca wielu specjalistów. Może to być m.in. psycholog dziecięcy, logopeda, neurolog, terapeuta integracji sensorycznej.
Istnieje kilkaset różnych terapii, którym poddaje się dzieci z podejrzeniem autyzmu i różne podejścia do przeprowadzania leczenia.
Niektóre metody stawiają na modyfikację zachowań pacjenta tak, by dostosować je do istniejących w społeczeństwie wzorców. Jest to np. metoda ABA (Applied Behavior Analysis), zwana także jako SAZ (stosowana analiza zachowania). Obecnie podejście to bywa często krytykowane, natomiast poleca się metody wsparcia osób z autyzmem tak, by niwelować trudności w ich społecznym funkcjonowaniu i wspierać ich szerszy rozwój w zakresie komunikacji społecznej przy akceptacji ich odmienności. Ważna jest tu także edukacja otoczenia, rodziców i opiekunów dziecka tak, by nabyli umiejętności odczytywania odmiennych zachowań czy reakcji emocjonalnych osoby ze spektrum autyzmu.
Najczęściej w terapii autyzmu stosuje się terapię behawioralną, sensoryczną, zajęciową, a także terapię rozwoju mowy oraz komunikacji niewerbalnej. Czasami konieczne są techniki wspomagające, takie jak zastosowanie alternatywnych środków komunikacji. Rozwój mowy i kompetencji społecznych można wspomagać poprzez ćwiczenia motoryczne i językowe, lecz największą rolę odgrywa tu otoczenie i bezpośrednie kontakty interpersonalne z dzieckiem. Pozwalają one na rozwinięcie nie tylko umiejętności językowych i mowy ciała poprzez naśladownictwo, ale też umiejętności społecznych, w tym zdolności odczytywania intencji i wychwytywania wzorców w przekazach językowych.
We wspieraniu rozwoju dziecka z autyzmem ważne jest także wspieranie mocnych stron i unikalnych talentów pacjenta, zarówno przez otoczenie, jak i terapeutów.
Inne terapie potencjalnie wspomagające rozwój dzieci z autyzmem to np. terapia sztuką (arteterapia), muzykoterapia, dogoterapia, a także wykorzystanie kontaktu z końmi, świnkami morskimi czy alpakami oraz zajęcia sportowe. W trudnych przypadkach może zajść konieczność zastosowania farmakoterapii (leki przeciwpsychotyczne). Badane są także kwestie stosowania określonej diety i suplementacji we wspomaganiu leczenia autyzmu – do tej pory potwierdzona jest jedynie konieczność dostosowania rodzaju pożywienia do problemów jelitowych występujących u dużej części osób z autyzmem.
Dużo mówi się też o nowych możliwościach terapii osób z autyzmem, np. terapii komórkami macierzystymi, wazopresyną czy tlenoterapią, jedna metody te nie mają jednak jeszcze potwierdzonej naukowo skuteczności.
Ta sekcja widoczna jest tylko podczas edycji!
Dlaczego wczesna diagnoza autyzmu jest tak ważna?
Wartość odnośnika: Dlaczego-wczesna-diagnoza-autyzmu-jest-tak-wa-na--9
Dlaczego wczesna diagnoza autyzmu jest tak ważna?
Autyzm jest zaburzeniem neurorozwojowym które będzie dziecku towarzyszyć całe życie. Z tego względu rodzice często odwlekają diagnozę, do jej postawienia mając mocno emocjonalne nastawienie. Wczesna diagnoza autyzmu jest jednak bardzo istotna dla rozwoju młodego człowieka. Im wcześniej autyzm dziecięcy zostanie rozpoznany, tym szybciej możliwe jest wdrożenie terapii, która ma na celu ułatwienie funkcjonowania dziecka i wspomaganie w dostosowaniu jego rozwoju do tempa rozwoju jego rówieśników. Dzięki wczesnemu wdrożeniu terapii możliwe jest uniknięcie potencjalnej niepełnosprawności dziecka, a także przygotowanie go do otrzymania należytej edukacji i samodzielnego życia w przyszłości.
Należy pamiętać także o tym, że im wcześniej rozpoczęta zostanie terapia, tym większa szansa na szybkie nadrobienie przez dziecko braków w rozwoju, co może skutkować nawet brakiem potrzeby terapii na dalszym etapie. Dzieje się tak z racji na ogromną plastyczność mózgu u dzieci do 3 roku życia i ich podatność na terapię, stymulację i naukę. U mniejszych dzieci łatwiej jest też wypracować prawidłowe nawyki i skorygować nieprawidłowo wyuczone zachowania.
Osoby autystyczne, choć w obecnych czasach w znacznie mniejszym stopniu, nadal bywają odrzucane i marginalizowane przez społeczeństwo. Wczesna diagnoza autyzmu pozwala na przeciwdziałanie tym negatywnym skutkom, już od najmłodszych lat czy miesięcy życia zwracając uwagę na rozwój pacjenta w zakresie komunikacyjno-społecznym.
Diagnoza autyzmu ważna jest również dla rodziców i opiekunów dziecka, pozwalając im na lepsze zrozumienie zachowań i potrzeb podopiecznego oraz stawiając za cel lepsze dostosowanie ich reakcji do okazywanych przez dziecko – w sposób niekoniecznie odpowiadający ogólnie przyjętym wzorcom – emocji.
Ta sekcja widoczna jest tylko podczas edycji!
Bibliografia - materiały o spektrum autyzmu
Wartość odnośnika: Bibliografia---materia-y-o-spektrum-autyzmu-10
Bibliografia - materiały o spektrum autyzmu
- American Psychiatric Association, 2013: “Kryteria diagnostyczne zaburzeń psychicznych DSM-5”. EDRA Urban & Partner, Wrocław
- CDC, Basics About Autism Spectrum Disorder (ASD) | NCBDDD | CDC, Centers for Disease Control and Prevention, 9 grudnia 2022 [dostęp 2024-01-21]
- Cieszyńska J., 2011: „Wczesna diagnoza i terapia zaburzeń autystycznych. Metoda krakowska”. Centrum Metody Krakowskiej, Kraków
- Cieszyńska-Rożek J., 2017: „Wczesna diagnoza nieprawidłowości rozwoju dzieci. Spektrum autyzmu” w: Neuropsychologia, neurologopedia i neurolingwistyka in honorem Maria Pąchalska, Wydawnictwo Uniwersytet Opolski, Opole; ss.459-476
- Filipek P.A., Accardo P.J., Ashwal S., Baranek G.T., Cook E.H., Dawson G. i in., 2000: „Practice parameter: screening and diagnosis of autism: report of the Quality Standards Subcommittee of the American Academy of Neurology and the Child Neurology Society”. Neurology, 55(4):468-79
- Jaarsma P., Welin S., 2012: „Autism as a Natural Human Variation: Reflections on the Claims of the Neurodiversity Movement”. Health Care Analysis, 20
- Jones W., Klaiman C., Richardson S. i in., 2023: “Eye-Tracking–Based Measurement of Social Visual Engagement Compared With Expert Clinical Diagnosis of Autism”. JAMA, 330(9):854-865
- Landa R.J., 2008: „Diagnosis of autism spectrum disorders in the first 3 years of life”. Nature Clinical Practice Neurology, 4(3):138-147
- Millar L., McConnachie A., Minnis H., Wilson P., Thompson L., Anzulewicz A., Sobota K., Rowe P., Gillberg C., Delafield-Butt J., 2019: “Phase 3 diagnostic evaluation of a smart tablet serious game to identify autism in 760 children 3-5 years old in Sweden and the United Kingdom”. BMJ Open., 16;9(7)
- National Institutes of Health News Release, 2013: „Revised autism screening tool offers more precise assessment”
- Parker K.J. i in.. 2018: “Arginine vasopressin in cerebrospinal fluid is a marker of sociality in nonhuman primates”. Science Translational Medicine, 10
- Peterson E. i in., 2006: „A voxel-based morphometry study of gray matter in parents of children with autism”. Neuroreport, 17(12):1289-1292
- Pisula E., 2020: „Autyzm. Przyczyny, symptomy, terapia”. Harmonia, Gdańsk
- Shen M.D. i in., 2017: “Increased Extra-axial Cerebrospinal Fluid in High-Risk Infants who Later Develop Autism”. Biological Psychiatry
- Stone W.L., Lee E.B., Ashford L. i in., 1999: „Can autism be diagnosed accurately in children under 3 years?”. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 40(2):219-22
- Rzońca S., Gos M., 2012: „FMRP protein: function and role in pathogenesis of fragile X syndrome”. Postępy biologii komórki, 39(3):459-476
- Vuong H.E., Hsiao E.Y., 2017: „Emerging roles for the gut microbiome in autism spectrum disorder”. Biological Psychiatry, 81(5):411-423
- Winczura B., 2018: „Wczesne rozpoznawanie zaburzeń ze spektrum autyzmu – symptomy ryzyka, diagnoza wstępna, badania przesiewowe”. Interdyscyplinarne Konteksty Pedagogiki Specjalnej, 22:73-103
Dowiedz się więcej o rozwoju i diagnostyce dzieci
Umów się na konsultację
